Elk jaar heeft ongeveer 0,5 procent van de Nederlanders last van een klinische depressie. Klinisch in de zin dat het een “echte” depressie is, vastgesteld door een psycholoog. Je zou dus kunnen stellen dat je een kans van ongeveer 0,5 procent hebt om een depressie te krijgen.
Als je echter al eens eerder een depressie hebt gehad, blijkt die kans veel groter. Het blijkt met andere woorden dat mensen met een geschiedenis van depressie sneller terugvallen dan mensen die deze geschiedenis niet hebben.
De laatste jaren wordt daarom mindfulness ingezet om deze terugval te voorkomen.
Wat is mindfulness?
Mindfulness is ontwikkeld vanuit de meditatiepraktijk van het Boeddhisme. Jon Kabat-Zinn was een westerse wetenschapper die veel baat had bij het mediteren. Hij wist echter dat het onderzoek naar meditatie heel lastig zou worden. Veel wetenschappers zouden immers kritisch zijn op zoiets zweverigs als mediatie. Daarom ontwikkelde hij mindfulness, waarbij hij de meditatie los maakte van het Boeddhistische geloof.
Mindfulness gaat dus over mediteren. Maar mediteren is niet het doel. Je zou kunnen zeggen dat meditatie een oefening is om een bepaalde geestesgesteldheid te ontwikkelen. Die geestesgesteldheid zou je kunnen omschrijven met de volgende drie punten:
• Bewuste aandachtig zijn in het moment. Niet onnodig piekeren over het verleden en de toekomst.
• Acceptatie van onvermijdelijke negatieve ervaringen. Je niet verzetten als verzet geen zin heeft.
• Niet-reactief gewaar worden van je emoties. Emoties leren zien als lichamelijke en geestelijke reacties waar je niet per se iets mee hoeft.
Mindfulness bij depressie
Je kunt je wellicht voorstellen dat deze houding voor mensen die depressief zijn erg prettig is. Zij zijn namelijk geneigd om voortdurend negatief over zichzelf en hun situatie te denken. En de emoties die dat oplevert worden dan ook nog eens heel serieus genomen. Mindfulness helpt om op tijd uit die spiraal te komen.
Mindfulness dient echter alleen ingezet te worden om een volgende depressie te voorkomen. Als iemand al depressief is, raden we niet aan om te gaan mediteren. Het uitpluizen van je eigen geest is voor veel depressieve mensen echter te confronterend en het komt dan ook vaak voor dat ze hier alleen maar depressiever van worden.
Zelf mediteren?
Een goed boek om te lezen over mindfulness voor het voorkomen van depressie, is het boek: “Mindfulness en de bevrijding van depressie”. Dit is geschreven door de voorgenoemde wetenschapper Jon Kabat-Zinn. In dit boek vind je een compleet meditatieprogramma van 12 weken dat je kunt volgen door de bijgeleverde audiobestanden te luisteren. Dit programma is wetenschappelijk onderzocht en het is inmiddels duidelijk dat dit kan helpen om terugval in depressie te voorkomen.
Een goede app om te gebruiken is bijvoorbeeld headspace. Deze is wat minder duidelijk bedoeld om depressie te voorkomen, maar geeft voor de gevorderde gebruiker wat afwisseling en kan helpen om je meditatiepraktijk weer nieuw leven in te blazen.