Wat is een pornoverslaving?
Je kunt een pornoverslaving hebben, zonder dat jij je daar bewust van bent. Porno is zo gemakkelijk op te zoeken en te bekijken, dat het ongemerkt steeds meer bezit van je kan gaan nemen. Zelfs als je misschien een partner hebt. Het is vaak gratis en op elk moment van de dag beschikbaar.
Dat zijn allemaal ingrediënten die ervoor kunnen zorgen dat je steeds vaker gaat kijken. Zelfs zó vaak, dat je functioneren en relaties eronder gaan lijden. We spreken dan van een pornoverslaving.
Onderstaand voorbeeld komt van de Amerikaanse website Your Brain On Porn:
Een mannetjesrat en vrouwtjesrat worden samen in een kooi gezet. In het begin hebben ze veel seks. Langzamerhand komen ze tot een stabiele hoeveelheid seks. Als je de vrouwtjesrat steeds vervangt voor een nieuwe, blijft het mannetje op hetzelfde hoge tempo doorgaan totdat hij totaal uitgeput is.
Zo werkt porno kijken eigenlijk ook. Onze hersenen maken in ieder geval dezelfde processen door. Als een man porno kijkt, komen er stofjes vrij die ervoor zorgen dat hij zich fijn voelt. Diezelfde stoffen komen ook vrij als hij daadwerkelijk seks heeft met een vrouw. Het brein maakt in dat opzicht geen verschil tussen echte vrouwen en vrouwen op een beeldscherm.
Los daarvan, is er ook nog zoiets als variatie. Porno is eigenlijk een ‘walhalla’ aan standjes, rollenspellen, combinaties van partners en nog veel meer. Dat geeft nog meer fijne stofjes (en dus nog meer plezier!), waardoor je langer blijft kijken. Door die overvloed kun je verslaafd raken.
Een pornoverslaving komt bij mannen en vrouwen voor. In dit artikel hebben we het alleen over pornoverslaving bij mannen, omdat het bij vrouwen meestal anders verloopt.
Waar komt een pornoverslaving vandaan?
Niet iedereen die porno kijkt, raakt automatisch verslaafd. De meesten kunnen nog prima het onderscheid maken tussen realiteit en fantasie. Of ze weten dat hun emotie (zoals frustratie, verdriet of boosheid) losstaat van het kijken naar porno.
Porno begint vaak als een soort hobby. In het begin kijk je het bijvoorbeeld uit verveling, nieuwsgierigheid of omdat je even stoom af wilt blazen. De fijne stofjes zorgen er vervolgens voor dat je dit steeds vaker wilt doen. Je hebt steeds meer nodig om die kick te krijgen.
Iemand die pornoverslaafd is, heeft vaak last van angsten of depressie. Je gebruikt dan de porno om je even wat beter te voelen. Of om je angsten simpelweg even te vergeten. Probeer je de verslaving zelf te stoppen zonder succes, dan kun je daar juist dieper in wegzakken. Een pornoverslaving gaat daarom vaak samen met weinig zelfvertrouwen en zelfwaardering.
Om de echte oorzaak van een pornoverslaving te achterhalen, moet je terug naar ‘vroeger’. Je bent bijvoorbeeld opgevoed zonder kennis over seks of intimiteit. Er werd niet over gesproken of het was taboe. Misschien was er überhaupt geen plaats om emoties te uiten, of om bezig te zijn met wat jij belangrijk vindt. Bijvoorbeeld omdat er veel ruzie was.
Daardoor kun je een andere kijk op seks en intimiteit ontwikkelen. Je ziet porno dan als een middel om in te vluchten. Een leuk tijdverdrijf is het niet meer: het is veranderd in iets wat je moet doen.
Wanneer ben je verslaafd aan porno?
Of je verslaafd bent aan porno, ligt vaak aan je persoonlijke ervaringen. Toch zijn er twee vragen die hier meer duidelijkheid over geven:
Heeft het kijken van porno invloed op een ander deel van je leven?
Denk aan:
- Je partner (je kijkt het stiekem en schaamt je ervoor).
- School of werk (je komt in tijdnood met het afmaken van opdrachten).
- Je sociale leven (je zegt afspraken met vrienden af, of je komt te laat vanwege het kijken van porno).
- Jouw lichaam (je hebt minder zin in ‘echte seks’ en kunt moeilijker een orgasme krijgen).
Heb je een schuldgevoel nadat je porno hebt gekeken en/of schaam je je ervoor?
Eigenlijk heel simpel:
- Heb je achteraf wel eens het gevoel dat je het liever niet had willen doen? Of dat je andere dingen had willen doen met je tijd?
- Ervaar je een ‘dof’ of leeg gevoel na het kijken van porno?
- Heb je liever niet dat iemand weet dat je dit doet? Praat je er moeilijk over met anderen?
Als je behoefte hebt aan een meetmethode, kun je ook onderstaande lichamelijke test doen:
1. Masturbeer terwijl je naar porno kijkt (of denk terug aan een scene die je specifiek opwond).
2. Masturbeer zonder porno of pornofantasie (dus gebruik alleen de sensatie die je met je handen bewerkstelligt, met dezelfde snelheid en druk als je zou voelen tijdens daadwerkelijke seks).
3. Hoe opgewonden was je? Hoe stijf was je penis? Hoe lang duurde het voordat je een orgasme bereikte?
Een gezonde man zou geen probleem moeten hebben om een volledige erectie te krijgen en te masturberen, totdat hij een orgasme krijgt. Ook zonder porno te kijken of over porno te fantaseren.
Als je bij punt een wel een erectie hebt, maar bij punt twee niet, heb je waarschijnlijk een probleem dat veroorzaakt is door het kijken van teveel porno. Als je erectie bij punt twee stijf is, maar toch problemen ervaart in bed, speelt prestatieangst je waarschijnlijk parten.
Als je zowel bij punt een als bij punt twee geen erectie hebt, is er waarschijnlijk iets lichamelijks aan de hand.
Let op: bovenstaande meetmethode geeft vooral een indicatie. Het is dus geen officiële diagnose.
Gevolgen van een pornoverslaving
Een pornoverslaving heeft dus duidelijk effect op je hersenen. Dat heeft een aantal gevolgen voor het dagelijks leven:
Je wordt minder gevoelig voor porno en seks.
Veel pornokijkers beginnen met het kijken naar plaatjes. Vervolgens schakelen ze snel over naar films en livestreams met seks in veel soorten: vaak oplopend naar óf meer divers óf meer extreem. Ze hebben steeds meer stimulatie nodig om opgewonden en bevredigd te raken.
Dat heeft ook zijn weerslag op echte seks. Mensen die vaak internetporno kijken, hebben vaak erectieproblemen en minder vaak zin in seks. The real thing is veel minder spannend dan wat ze op internet zien.
Je ontwikkelt een sterke focus op internetporno.
Omdat internetporno heel duidelijk de ‘pretstofjes’ zoals dopamine in je hersenen activeert, zullen mensen met een verslaving gericht zijn op alles wat met internetporno te maken heeft. Bovendien komt bij andere activiteiten veel minder dopamine los, met als gevolg dat je daar minder plezier aan beleeft.
Tips voor partners
Voor partners (en dan met name vrouwen) kan het bijzonder pijnlijk zijn als hun vriend of man pornoverslaafd is. Vaak komen er gevoelens van afwijzing, verdriet en boosheid om de hoek kijken. Daarom hebben we enkele tips op een rijtje gezet:
1. Wees niet afhankelijk
Het is belangrijk dat je jouw eigenwaarde niet af laat hangen van je partners gedrag. Geef jezelf ook niet de schuld van zijn pornoverslaving en stel duidelijke grenzen. Vaak is dit een van de grootste uitdagingen.
2. Zoek professionele hulp
Een pornoverslaving kun je niet zelf oplossen. Daarom is het nodig om desnoods samen in therapie te gaan, zodat je jezelf meer kunt verplaatsen in je partner.
3. Maak van je hart geen moordkuil
Het is belangrijk om te blijven praten met elkaar. Zeg wat jij nodig hebt en vraag wat jouw partner nodig heeft. Ga ook in gesprek met anderen die hetzelfde meemaken of weten wat je doormaakt. Dat geeft vaak veel steun.
Hoe kun je van een pornoverslaving afkomen?
Je moet weten dat (af en toe) porno kijken normaal en menselijk is. Daarom geloven we er niet in dat je helemaal niet meer aan seks mag denken. Seks is tenslotte een van de basisbehoeften.
Om van een pornoverslaving af te komen, is het belangrijk dat je omgang met seks verandert. Daarom ligt de focus op het controleren van je gedrag. Je gaat samen met een psycholoog werken aan het beperken van de mogelijkheden om porno te kijken. Je leert ook hoe je voor porno iets anders in de plaats kunt zetten.
Wat we vaak zien, is dat mensen zich erg ongemakkelijk voelen om naar een psycholoog te stappen. Ze vinden hun pornoverslaving nogal beschamend, bijvoorbeeld omdat ze het stiekem doen.
Aan de andere kant kun je ook bedenken dat de meeste mensen wel eens (stiekem) naar porno hebben gekeken. Wat ons betreft, is pornoverslaving niet anders dan andere verslavingen. We zien juist dat steeds meer mannen hier last van hebben.
