Skip to main content
search
0
daglichtlamp

Een daglichtlamp kan je helpen om beter in slaap te komen en wordt gebruikt om je winterdepressie te verlichten. In dit artikel lees je alles wat je moet weten over de werkzaamheid van een daglichtlamp.

Als je zomaar een daglichtlamp aanschaft, kan dat gemakkelijk fout gaan. In het beste geval heb je niets aan je daglichtlamp, maar in het ergste geval kan het zorgen voor schade aan je ogen of aan je huid. Ik vertel je in dit artikel waar je rekening mee moet houden bij de aanschaf.

Training natuurlijk slapen

Een daglichtlamp kan je helpen bij het tegengaan van slaapproblemen. In het ideale geval is het echter één onderdeel van een totaalaanpak. Als je wilt weten welke andere stappen je kunt doen om beter in slaap te komen, kun je hier meer lezen over onze Training Natuurlijk Slapen

Wat is een daglichtlamp?

Eigenlijk is de naam van het product heel duidelijk. Een daglichtlamp geeft licht dat vergelijkbaar is met daglicht. Deze lampen worden gebruikt in de behandeling van slaapproblemen, maar ook bij de behandeling van winterdepressie.

Bij beide problemen gebruik je de lamp op dezelfde manier. Je zet deze op 40 tot 60 centimeter afstand van je hoofd en laat vervolgens het licht zijn werk doen. Over het algemeen wordt aangeraden om de lamp in ieder geval twintig minuten per dag te gebruiken. Het is niet de bedoeling dat je recht in de lamp kijkt, maar het is wel belangrijk dat het licht je ogen kan bereiken.

Dame met daglichtlamp

Je kunt een daglichtlamp bijvoorbeeld op de ontbijttafel zetten

Veel mensen zetten de lamp tijdens het ontbijten schuin tegenover zich. Dat is vaak de opstelling die het best werkt.

Bij slaapproblemen helpt de daglichtlamp om je lichaam het signaal te geven dat het dag is. Dat signaal zorgt er voor dat je lichaam allerlei stoffen aanmaakt die je extra wakker maken.

Vooral in de winter kan dit belangrijk zijn, omdat het dan natuurlijk wat langer duurt voordat het “echt” licht wordt. Daarom kun je in de winter soms lang het gevoel houden dat je nog niet echt wakker bent.

Het gebruik van een daglichtlamp is één van de puzzelstukjes in de behandeling van slaapproblemen. Het kan bijvoorbeeld ook helpen om ‘s avonds voordat je op bed gaat het licht zoveel mogelijk te dimmen. Duisternis geeft je lichaam namelijk het signaal dat het tijd is om naar bed te gaan. Wat dat betreft werkt duisternis exact tegenovergesteld als (dag)licht.

Bij winterdepressie werkt een daglichtlamp ook door stoffen aan te maken die je vrolijker maken. Daarnaast is het goed voorstelbaar dat mensen die beter slapen zich ook minder depressief voelen.

Het Cochrane Instituut is een gezaghebbend instituut dat onderzoekt of medische en psychologische behandeling ook daadwerkelijk effect hebben.

Hun onderzoek naar de werkzaamheid van lichttherapie voor winterdepressie geeft aan dat er onvoldoende bewijs voor is. Er zijn echter weinig bijwerkingen bekend en er zijn veel mensen in mijn praktijk die er bij zweren. Bovendien kun je al een daglichtlamp aanschaffen voor een klein bedrag, dus het kan geen kwaad om het eens te proberen als je last hebt van een winterdepressie.

 Een psychologische behandeling is ook bij winterdepressie aan te raden. Een daglichtlamp is vaak onderdeel van die behandeling en zal worden aangeraden door je psycholoog. 

 

Fotografen, artiesten en modeontwerpers maken vaak ook gebruik van een daglichtlamp. Zo kunnen ze ontdekken hoe hun creatie er uit gaat zien bij daglicht. Op depsycholoog.nl zullen we niet dieper op deze toepassing ingaan.

Waar moet je op letten bij de aanschaf van een daglichtlamp?

Een daglichtlamp is een specifieke medische toepassing. Als je een winterdepressie hebt, volstaat het niet om ‘s ochtend gewoon onder de keukenlamp te gaan zitten. Je hebt een specifiek soort lamp nodig. Hieronder vind je een aantal kenmerken waar je daglichtlamp aan moet voldoen.

Het juiste licht

Over het algemeen raden we een witte daglichtlamp aan. Deze straalt het gehele spectrum van licht uit. Dat is meer dan bijvoorbeeld het gele lampje dat je waarschijnlijk aan je plafond hebt hangen. Kies daarom altijd voor een specifieke daglichtlamp. In de ochtend gewoon veel lichten aan doen, helpt onvoldoende.

Sterkte

De intensiteit van een daglichtlamp moet in ieder geval 10.000 lux zijn. Een lux is het licht van een kaars. Echt daglicht van de zon kan wel 150.000 lux zijn, dus deze lichtsterkte valt nog best mee.

Als je een lamp hebt die minder sterk is, zul je er langer gebruik van moeten maken. Een sterkere lamp, bijvoorbeeld van 20.000 lux, is vaak onaangenaam fel en bovendien is het daarvan niet zeker of er bijwerkingen zijn. Ik zou er daarom altijd voor kiezen om een lamp te nemen die exact 10.000 lux sterk is.

Gelukkig werken de meeste leveranciers ook met deze sterkte.

Geen UV-licht

Zoals tegenwoordig bijna iedereen wel weet, is UV-licht gevaarlijk voor ons. Het kan er voor zorgen dat je huidkanker krijgt en is ook niet goed voor je ogen.

Als je een lamp gebruikt die je dagelijks gebruikt, is het dan ook van groot belang dat het UV-licht uitgefilterd wordt. Als je een lamp gebruikt die wel UV-licht uitstraalt, kan het gebruik van een daglichtlamp juist nadelig voor je gezondheid zijn.

   In de zomer kun je het gebruik van een daglichtlamp vervangen door een wandeling in de zon, direct nadat je opstaat. Hou hierbij ook rekening met UV-licht en smeer je goed in. Het effect van daglicht gaat vooral via je ogen, dus je hoeft het niet per se op je huid te voelen.  

Uiterlijk

Jij bent uiteindelijk degene die de daglichtlamp moet gebruiken. Misschien doe je dat aan de ontbijttafel. Het kan echter ook dat je het liefst de krant leest in bed of dat je ‘s ochtends bijna direct in de auto stapt. Of een daglichtlamp goed bij jou past, is dus afhankelijk van je manier waarop je hem gebruikt.

Kies een lamp die goed past bij jouw behoefte. Aan tafel is een grote lamp geen probleem, in bed is een wat kleinere variant misschien handiger. Denk hier goed bij na voordat je de lamp aanschaft.

Daglichtlamp bij slaapproblemen

Als je last hebt van slaapproblemen kan het nuttig zijn om gebruik te maken van een daglichtlamp. Dit is specifiek interessant als je merkt dat je ‘s nachts moeite hebt om in slaap te komen en ‘s ochtends juist moeite hebt om op te staan. Ook kan het behulpzaam zijn voor mensen die in ploegendienst werken of wanneer je een jetlag hebt. In al die gevallen kun je namelijk een verstoord circadiaan ritme hebben.

Doe meer dan licht alleen

Hoewel uit onderzoek blijkt dat lichttherapie werkt bij slaapproblemen is het niet aan te raden om dit te gebruiken als je primaire aanpak voor je slaapproblemen.

Ander onderzoek wijst namelijk uit dat een psychologische aanpak van slaapproblemen nog veel beter werkt en voor veel meer mensen. Ik zie het inzetten van een daglichtlamp dan ook maar als één tool in je toolbox en niet als een behandeling op zich.

Uit onderzoek blijkt duidelijk dat mensen zich hebben aangepast aan de rondwenteling van de aarde. Overdag zijn we actief en ‘s nachts slapen we. Dit patroon van wakker zijn en slapen volgt behoorlijk goed de 24 uur die de aarde erover doet om rond te draaien.

Onderzoek circadiane ritme

Onderzoek naar ons circadiane ritme werd onder andere gedaan in een oud Duits bunker

Dit ritme is zo sterk aanwezig in ons, dat we het ook volgen als we geen mogelijkheden hebben om de tijd te zien. Proefpersonen die in een bunker zonder ramen en klokken werden “opgesloten”, volgden bijna precies het ritme van 24 uur. Ze gingen dus slapen op het moment dat het buiten donker werd, zonder dat ze konden zien dat het donker werd.

Toch helpt daglicht ons wel om dit ritme aan te houden. Zodra we namelijk daglicht te zien krijgen, stopt ons lichaam met het aanmaken van melatonine (het slaaphormoon) en wordt onze lichaamstemperatuur verhoogd. Je zou daglicht dus kunnen zien als een helpende hand bij het volhouden van je circadiane ritme.

In de avond werkt licht juist andersom. Duisternis helpt dan om je circadiane klok een seintje te geven dat het tijd is om te slapen. Het helpt dus om voordat je gaan slapen alvast je lichten te dimmen en niet meer op je telefoon te zitten.

 Samengevat kan een daglichtlamp je dus helpen om beter te slapen. Dit zal vooral helpen in de winter, wanneer er ‘s ochtends geen natuurlijk daglicht voor handen is. In de zomer is het veel handiger (en prettiger) om naar buiten te gaan en daglicht van de zon te ontvangen. De beweging die dat extra oplevert helpt je ook weer om beter te slapen. 

Daglichtlamp winterdepressie

Mensen met een winterdepressie merken duidelijk dat ze neerslachtiger worden naarmate de dagen korter worden. Nu voelt bijna iedereen zich wat minder prettig als de zomer eindigt. Als je een winterdepressie hebt, is je somberheid echter zo erg dat het veel op een depressie lijkt. Een depressie die veroorzaakt wordt door een gebrek aan daglicht.

Deze depressieve gevoelens worden over het algemeen erger wanneer de dagen korter worden en nemen weer af wanneer het langer licht wordt. Voor veel mensen worden de klachten elk jaar heftiger. Het is dus belangrijk om er iets mee te doen.

Het is niet helemaal duidelijk waar winterdepressie door veroorzaakt wordt. Waarschijnlijk is het een combinatie van verschillende factoren:

    • Onvoldoende vitamine D aanmaak door te weinig daglicht
    • Slaaptekort door verstoord circadiaan ritme
    • Teveel aanmaak van slaaphormoon melatonine
    • Verminderde aanmaak van serotonine, een stofje in je hersenen dat effect heeft op je humeur

De symptomen van een winterdepressie zijn over het algemeen goed te herkennen. Ze komen voor een groot deel overeen met die van een reguliere depressie, maar starten dus in de winter. Je herkent een winterdepressie aan:

      • Neerslachtige gevoelens die dagelijks of bijna dagelijks spelen
      • Weinig vertrouwen op de toekomst, het gevoel dat je waardeloos bent en moeilijk op gang komt.
      • Geen interesse meer in activiteiten die je vroeger prettig vond
      • Slaapproblemen
      • Ineens veel aankomen of juist afvallen
      • Concentratieproblemen
      • Gedachten aan zelfmoord

Ook bij een winterdepressie is het zo dat het gebruik van een daglichtlamp maar één van de behandelmogelijkheden is. Een behandeling bovendien waar niet heel veel bewijs voor is (in de praktijk hoor ik echter wel dat veel mensen er baat bij hebben). Als je denkt dat je last hebt van een winterdepressie zou ik je daarom zeker aanraden om ook de volgende stappen te overwegen:

Een bezoekje aan je huisarts

Psychologische symptomen kunnen vaak veroorzaakt worden door lichamelijke klachten. Denk bijvoorbeeld aan een traag werkende schildklier of een infectie. Daarom is het altijd verstandig om je goed te laten doorlichten voordat je aan een therapie begint.

Psychologische behandeling

Gesprekken met een psycholoog helpen over het algemeen goed als je beter wil leren omgaan met je neerslachtige gevoelens. Wellicht kun je er niet helemaal voor zorgen dat de gevoelens weggaan, maar je kunt er wel beter mee leren omgaan. Op die manier hebben ze minder effect op je gevoelens.

 De oorzaken van een winterdepressie zijn anders dan die van een normale depressie, de behandeling is echter hetzelfde. Het kan daarom helpen om een boek over depressie te lezen als je last hebt van dit soort klachten. 

 

Medicatie

Let op: In de nationale standaarden die we hebben voor de behandeling van (winter)depressie, wordt sterk aangeraden om eerst therapie te proberen en pas daarna medicatie.

Er zijn verschillende soorten medicatie beschikbaar voor mensen die aan een depressie lijden. Veel mensen zijn huiverig om gebruik te maken van medicatie. Ik kan me daar wel wat bij voorstellen en zou het dan ook niet snel als eerste redmiddel aanraden.

Als therapie en het gebruik van een daglichtlamp echter niet helpen, zou ik je zeker aanraden om eens te proberen wat een antidepressivum met je doet. Uit onderzoek blijkt dat mensen hier veel aan kunnen hebben en ook langdurige verlichting van hun klachten ervaren. Sluit deze mogelijkheid dus zeker niet uit.

Daglichtlamp kopen

Als je op basis van dit artikel een daglichtlamp wilt kopen, heb ik een aantal aanraders voor je.

Beurer

Deze daglichtlamp van Beurer is de standaard die we aanraden. Het is een mooi compact model, dat voldoet aan alle specificaties. De lamp heeft een felheid van 10.000 lux en straalt geen UV-licht uit. Een veilige en goede keuze dus. Je kunt dit ook wel zien aan de goede recensies die het product heeft op bol.com bijvoorbeeld.

Je kunt deze lamp hier kopen.

Als je deze lamp nu niet mooi vind, kun je gerust een rondkijken of je een andere lamp kunt vinden. Hou daarbij in de gaten dat de lamp minimaal 10.000 lux uitstraalt en geen UV-licht uitstraalt. Verdere specificaties hangen vooral af van jouw voorkeur. Misschien wil je wel een ronde lamp of een grotere lichtbron. De keuze is aan jou.

Aanbieding
Een goed en handig alternatief voor een lichtbak is een lichtbril. De propeaq lichtbril geeft alle voordelen van lichttherapie, maar op een supersimpele manier. Je zet de bril namelijk simpelweg op je neus en doet hem af wanneer je voldoende licht hebt gehad.

 

Als je de code PSYCHOLOOG15 gebruikt tijdens je aanschaf, krijg je nu 15,- euro korting op de bril.

Klik hier om jouw bril te bestellen

Een psycholoog vinden

Ben je op zoek naar een psycholoog om je te ondersteunen voor je slaapklachten of je winterdepressie? Wij helpen je graag. Op onze aanmeldpagina kun je een psycholoog vinden bij jou in de buurt. Je kunt ook het contactformulier invullen, dan brengen we je in contact met een van onze psychologen.

Wist je trouwens dat we ook een digitale training voor slaapklachten hebben? Onze Training Natuurlijk Slapen helpt je om weer te slapen zoals iemand die nog nooit slaapklachten heeft gehad. In deze training leer je onder andere:

  • Wat je kunt eten, drinken en doen om beter te slapen
  • Hoe je beter kunt omgaan met het “slaapmonster”; het akelige stemmetje in je hoofd dat je uit je slaap houdt
  • Hoe je de angst om te slapen de baas kunt worden
    Ontspanningsoefeningen om helemaal tot rust te komen
  • Technieken uit de mindfulnessmeditatie die specifiek ontwikkeld zijn om slaap te bevorderen

Dit alles onder leiding van een psycholoog met een specialisatie in slaapproblematiek. Meer informatie over de training kun je hier vinden: Training Natuurlijk Slapen

Robert Haringsma

Robert Haringsma is psycholoog en onderzoeker. Hij schrijft over onderwerpen als stress, zelfvertrouwen, depressie en angst.

One Comment

  • Jacy schreef:

    Dag dokter Haringsma,

    Bedankt voor uw advies; ik heb belangstelling in een daglichtlamp omdat ik elke jaar last heb van een winterdepressie. Ik zal de lamp opzoeken volgens uw advies, maar in ieder geval ik weet nu waar ik op moet letten. Hartelijk dank.

    Met vriendelijke groet,

    Jacy Carvalho

Leave a Reply