Burnout wordt niet als diagnose erkend door de DSM-IV, het leidende handboek voor psychologische klachten. Desondanks is er wel veel onderzoek gedaan naar wat een burnout is en op basis daarvan kunnen we goed de diagnose burnout stellen.

Wat is een burnout?

Wij volgen de meest bekende definitie van burnout, die is opgesteld door dr. Christine Maslach. Zij stelt dat een burnout uit drie symptomen bestaat:

1. Vermoeidheid: dit is het belangrijkste (en best te herkennen) symptoom van burnout. Dit kan zich uiten in emotionele vermoeidheid (in de ochtend niet meer uit bed kunnen komen) en vaak ook in lichamelijke klachten zoals spanningshoofdpijn, slaaptekort en nekpijn.
2. Cynisme: een burnout wordt vaak veroorzaakt door een overmatige betrokkenheid bij het werk. Als de vermoeidheid te hoog, ontwikkelt men uit zelfbescherming vaak juist een afstandelijkheid.
3. Laag zelfbeeld: uiteindelijk zien we vaak dat mensen aan zichzelf gaan twijfelen. Ondanks hun grote inspanningen hebben ze veel klachten en krijgen ze weinig gedaan. Dat zorgt dat veel mensen zich afvragen of ze het werk überhaupt wel kunnen.

De symptomen ontwikkelen zich over het algemeen ook in deze volgorde. In eerste instantie raken mensen vermoeid omdat ze teveel taken hebben of niet voldoende middelen om de taken tot een goed eind te brengen. Als het niet lukt om de vermoeidheid tegen te gaan, ontwikkelt zich vaak een zeker cynisme “wat maakt het eigenlijk ook allemaal uit?”. Tot slot kun je aan jezelf gaan twijfelen, dit komt vooral voor bij mensen die volledig uitgevallen zijn.

Onderscheid met andere klachten

Een burnout kan veel lijken op een flink aantal andere klachten. Hieronder bespreken we veelvoorkomende ziektebeelden die lijken op burnout, maar dat niet zijn.

Depressie: een burnout wordt wel gezien als een lichte depressie en dat is niet verbazingwekkend omdat het ziektebeeld van een depressie veel overeenkomsten heeft met die van de burnout. Toch zijn er wel degelijk verschillen. Het komt er vooral op neer dat iemand met burnout vooral vermoeid is, terwijl bij een depressie vooral negatieve of sombere  gevoelens overheersen. Met behulp van de 4DKL kunnen we vaak een goed onderscheid maken tussen deze twee problemen.

Chronisch Vermoeidheidssyndroom (CVS): het verschil tussen CVS en een burnout is nauwelijks te stellen op basis van de klachten. In beide gevallen gaat het over een langdurige vermoeidheid. Het verschil zit hem vooral in de oorzaak van de klachten. Het Chronisch Vermoeidheidssyndroom wordt over het algemeen veroorzaakt doordat iemand altijd “aan” staat oftewel continue bezig is met presteren en nauwelijks tijd neemt voor ontspanning. Burnout klachten verlopen van vermoeidheid naar cynisme en tot slot een laag zelfbeeld en hebben vaak ook duidelijker betrekking tot de werksfeer.

Overspanning: overspanning is wat een vreemde eend in de bijt, omdat het een term is die bijna uitsluitend in Nederland voorkomt. Net als burnout komt ze niet voor in de DSM-VI. Omdat er geen verschil zit in de behandeling van burnout en die van overspannenheid, gebruiken we deze termen als synoniem.

Meetinstrumenten

Voor een goede diagnose van burnout is het verstandig om een aantal vragenlijsten in te zetten. Op die manier is het vaak ook beter mogelijk om een burnout te onderscheiden van depressie- of angstklachten.

Wij kiezen er voor om de 4DKL in te zetten voor het diagnosticeren van burnoutklachten omdat deze specifiek ingaat op het verschil tussen depressie, angst en stress en daarmee voldoende inzichten geeft om tot een goede diagnose te komen.