Omgaan met stress is een vaardigheid die we allemaal nodig hebben. Stress is er tegenwoordig altijd wel, dus je komt er niet onderuit. In dit artikel meer informatie over omgaan met stress.
We hebben het allemaal wel eens gevoeld: stress. Kun je nog herinneren dat je zweethandjes had tijdens een eerste date, buikpijn voor een presentatie of een sneller kloppend hart bij een enge film? Dan weet je hoe stress kan voelen voor je lichaam en wat het mentaal doet. Maar wat is het nu eigenlijk precies? In dit artikel gaan we daar op in.
Daarnaast gaan we bekijken hoe je met stress om kan gaan. Daarbij geven we je tips en trucs om te kunnen dealen met verschillende vormen van stress.
Omdat het nogal een lang artikel is geworden, geven we hieronder een korte inhoudsopgave van de inhoud van het artikel.
Wat is stress?
Stress is een automatische reactie van je lichaam. Je hebt vast wel eens gehoord van de term ‘vechten of vluchten’. Dat is een lichamelijke reactie op gevaarlijke situaties. Voor onze voorouders was dat een manier om zich te beschermen tegen gevaar. Bij dreiging van gevaar reageert het lichaam alert, overspoeld door hormonen die je hartslag en bloeddruk verhogen. Daarnaast is het een boost voor extra energie en kracht. De totale fysiologie van je lichaam verandert zodat je in een mum van tijd een topprestatie kan leveren.
Tegenwoordig hoeven we niet meer bang te zijn om opgegeten te worden. Wel sta je dagelijks voor diverse uitdagingen zoals een te halen deadline, rekeningen die betaald moeten worden of het regelen van een kinderoppas. Het lichaam reageert hetzelfde. Het lichaam wil er mee omgaan door te vechten of te vluchen.
Als dit natuurlijke alarmsysteem aan blijft staan, ervaar je stress en kan dit serieuze problemen met je gezondheid veroorzaken.
Stress is dus een natuurlijke lichamelijke reactie op druk vanuit het werk of privé. Een klein beetje stress is helemaal niet erg en kan zelfs goed zijn wanneer het je bijvoorbeeld helpt om je te motiveren en iets langer vol te houden.
Maar… er is ook vervelende stress. En dit kan diverse oorzaken hebben. Bijvoorbeeld, zorgen om je werk, relatie of gezondheid. Stress wordt gevaarlijk wanneer het je hindert in het dagelijks leven voor een langere periode. Als deze gevoelens wat langer voortduren, kan het lichaam fysieke en of emotionele signalen afgeven. Je lichaam geeft aan dat er iets niet goed is en dat dit zorg en aandacht nodig heeft.
En je zult het vast herkennen. We willen alles. Succesvol in je werk, een fijne relatie en vriendschappen, een liefdevolle ouder zijn, een heerlijk huis, bewust en gezond eten, jezelf ontwikkelen, reizen maken, op de hoogte zijn van het laatste nieuws en trends, en nog veel meer.
En zo ben je de hele tijd druk, te druk. Dit zou je best een tijdje vol kunnen houden. En er verder geen last van ondervinden. Maar wat nu als dit veel langer duurt en je niet zo snel van alle drukte, stress, loskomt?
Symptomen van stress
Voel je je overweldigd, gaan de dingen niet zoals je wilt of heb je het gevoel de controle kwijt te raken, let dan eens op de signalen van je lichaam. Ook al zijn het maar ‘kleine’ ongemakken, het kunnen de eerste waarschuwingen zijn om beter voor jezelf te zorgen. We hebben een de meest voorkomende symptomen voor je een op rij gezet.
- hoofdpijn, nekpijn, rugpijn, gespannen spieren
- pijnlijke maag
- verhoogde hartslag
- (over)vermoeidheid
- slaapproblemen
- geïrriteerdheid
- angst
- concentratieverlies
- vergeetachtig
Verschillende soorten stress
Omgaan met stress kan best een uitdaging zijn. Zo zijn er verschillende soorten stress die elk hun eigen kenmerken, symptomen, duur en aanpak hebben. Laten we kijken naar de soorten stress die er zijn.
Acute stress
Dit is de meest voorkomende vorm van stress. En ontstaat door eisen en druk uit het recente verleden en verwachte eisen en druk voor de nabije toekomst. In een kleine dosering is deze stress spannend en uitdagend. Maar teveel is uitputtend. Overdrijving op korte termijn kan leiden tot psychologische klachten, spanningshoofdpijn en andere symptomen.
Gelukkig herkennen veel mensen de symptomen van acute stress. Het is een oplopende lijst van dingen die mis kunnen gaan in het leven: een deadline die je moet halen, verlies van een belangrijk contract, schoolproblemen van een kind, enzovoort.
Doordat deze stress over een korte periode bestaat, heeft acute stress geen tijd genoeg om al te grote schade aan te richten zoals stress op lange termijn dit kan doen.
De meest voorkomende symptomen zijn:
- emotionele klachten, soms in combinatie met boosheid of geirriteerdheid, angst en depressie
- gespannen spieren, spanningshoofdpijn, rugpijn, pijn in de kaken
- maag – en darmklachten, zoals maagzuur, diarree, constipatie en prikkelbaar darm syndroom
- verhoogde bloeddruk, hartslag, zweethanden, hartkloppingen, duizeligheid, koude handen en voeten, kortademigheid, pijn op de borst
Iedereen kan te maken krijgen met acute stress. Deze stress is goed te behandelen en beheersbaar.
Episodische acute stress
Sommige mensen hebben een zo verward leven dat zij regelmatig last van acute stress ervaren. Zij zijn altijd gehaast, maar altijd te laat. Als er iets kan fout gaan, dan gaat het fout. Deze mensen nemen te veel hooi op hun vork, houden te veel ijzers in het vuur en hebben moeite met het organiseren van alle door henzelf opgelegde eisen en druk.
Vaak beschrijven zij zichzelf als iemand die ‘veel nerveuze energie’ heeft. Omdat ze altijd haast hebben, zijn ze geneigd om kortaf te zijn. En soms komt hun irritatie over als vijandigheid. Interpersoonlijke relaties verslechteren wanneer de ander met gemeende vijandigheid reageert.
Een andere vorm van episodische acute stress ontstaat door onophoudelijke bezorgdheid. Zij zien overal problemen, zijn pessimistisch en voorzien onheil in elke situatie. De wereld is voor hen een gevaarlijke, waardeloze en bestraffende plek waar altijd iets naars staat te gebeuren. Deze groep is ook geneigd tot opwinding en gespannenheid: aanhoudende hoofdpijn, migraines, overgevoeligheid, pijn op de borst en hartklachten.
Behandeling van episodische acute stress vraagt om een aanpak op meerdere niveaus. Hiervoor is meestal professionele hulp nodig en neemt een langere tijd in beslag.
Vaak is de levensstijl en persoonlijkheid zo diep geworteld bij deze groep mensen dat ze het heel gewoon vindt om zo te leven. Zij schrijven hun zorgen toe aan de andere mensen en externe gebeurtenissen. Veelal ervaren zij hun levensstijl, patronen van interactie met anderen en hun blik op de wereld als onderdeel van wie en wat ze zijn.
Deze mensen kunnen zich heftig verzetten tegen verandering. Slechts de belofte van een verlichting van pijn en ongemak van hun symptomen houdt hen in behandeling en op weg in hun herstel programma.
Chronische stress
Acute stress kan spannend en uitdagend zijn, chronische stress is dat niet. Dit is de slepende stress die mensen dag in dag uit, jaar na jaar, met zich meedragen. Chronische stress is schadelijk voor het lichaam, de psyche en het leven. Het is een langdurige uitputtingsslag. Het is de stress van de armoede, van disfunctionerende gezinnen, vastzitten in een ongelukkig huwelijk of nare baan.
Chronische stress ontstaat wanneer iemand geen uitweg ziet uit zijn miserabele situatie. Het is de stress van die eeuwige eisen en druk. En zonder hoop kan iemand het zoeken naar oplossingen opgeven.
Een kwalijk aspect van chronische stress is dat mensen het als gewoon ervaren. Bij acute stress zijn mensen meestal direct bewust van deze stress, want het is nieuw. Chronische stress is oud, bekend en soms zelfs comfortabel. Chronische stress kan dodelijk zijn. Denk aan suïcide, geweld of een hartaanval.
Doordat fysieke en mentale reserves leeg zijn door de langdurige uitputting, zijn de symptomen van chronische stress moeilijk te behandelen. Het kan zijn dat uitgebreide medische behandeling of gedragstherapie en stressmanagement nodig is.
Maar zover hoeft het niet te komen! Merk je bij jezelf dat je gestresst bent en dat je er iets aan wilt doen, veranderen, dan is dat een eerste goede stap.
We geven je een paar tips hoe je kunt omgaan met stress.
Tips omgaan met stress
1. Weet wat stress met jou doet.
Een ieder ervaart stress op zijn eigen manier. Hoe reageer jij op stress? En hoe reageer je wanneer je juist geen stress voelt? Wat zijn je gedachten en gevoelens?
2. Benoem jouw stress triggers.
Welke gebeurtenissen of situaties veroorzaken stress bij jou? En zijn deze triggers gerelateerd aan bijvoorbeeld familie, geld, werk, belangrijke beslissingen, gezondheid of iets anders?
3. Ontdek jouw stress signalen.
Je hebt bijvoorbeeld moeite om je te concentreren, je bent angstig, boos of snel geïrriteerd. Of je hebt last van gespannen spieren, hoofdpijn, weinig energie.
Een hulpmiddel is om gedurende een dag bij te houden hoe je je voelt. Schrijf op wanneer je je gestresst voelt, de oorzaak en jouw gedachten en gevoelens. Zodra je weet wat jou dwars zit, kun je er iets aan doen. Dit kan betekenen dat je je verwachtingen ten opzichte van jezelf en anderen bijstelt, redelijker maakt. Vraag anderen om te helpen bij werkopdrachten of in het huishouden.
Maak een lijst van al je verplichtingen en prioriteer deze. Verwijder dan de taken die niet echt nodig zijn.
4. Herken hoe jij omgaat met stress.
Ga je meer roken, meer eten of juist minder, drink je meer alcohol? Maak je misschien eerder ongezonde keuzes doordat je je overweldigd voelt en constant gehaast?
Soms kunnen de manieren om met stress om te gaan ongewild voor meer stress zorgen dan de aanvankelijke stress. Het komt bijvoorbeeld voor dat mensen die geldzorgen hebben hun heil zoeken in gokken. Dat gokken geeft namelijk op korte termijn een lekker gevoel. Op lange termijn zorgt het er echter natuurlijk voor dat je nog meer geldzorgen krijgt.
5. Vind gezonde manieren om met jouw stress te dealen.
Bijvoorbeeld sporten, mediteren of praten met je familie en vrienden.Bedenk dat ongezonde manieren om met stress om te gaan een lange tijd nodig hebben gehad om te ontwikkelen en dat het best moeilijk is dit te veranderen. Pak niet meteen alles aan. Focus je op een stukje gedrag dat je wilt veranderen.
6. Zorg voor jezelf.
Doe wat goed voor jou is. Eet goed, slaap voldoende, maak dagelijks een wandeling, sport of doe aan yoga. Neem wat vaker een vakantie en las vaker een pauze in op het werk. Neem tijd voor jezelf, ook al heb je een druk leven. Een boek lezen, luisteren naar je favoriete muziek of gewoon even voor je uit staren.
7. Vraag om hulp.
Het accepteren van support van familie en vrienden kan jou helpen beter om te gaan met stress. Blijf je je overweldigd voelen, neem gerust contact op met een psycholoog. Deze kan je begeleiden bij het omgaan met stress op een gezonde manier die goed voor jou voelt.
Weet je, onze hersenen zijn geprogrammeerd om maar aan een ding tegelijkertijd te denken. Multitasken is niet bevorderlijk voor je productiviteit. Sterker nog, je krijgt de helft minder af door met meerdere taken tegelijk bezig te zijn dan wanneer je je op een taak zou richten.
Concentratie op een activiteit en in het nu bezig zijn geeft minder stress. Mindful dus! En je zou zelfs meer genieten van dat moment.
Aan de slag met single-tasking, de focus houden op slechts een activiteit, kan onmogelijk lijken. Het dagelijks leven trekt ons vaak verschillende kanten op. Focus houden is dan best moeilijk. Blijf het bezig zijn met een taak gewoon maar proberen. Probeer single-tasking uit met diverse taken gedurende een dag of week. Je wordt er vast beter in! Je krijgt meer gedaan, bent productiever en je bent minder gestresst.
Op een gezonde manier om kunnen gaan met stress geeft je direct een beter gevoel. En beschermt je tegen negatieve gevolgen van stress voor je gezondheid op lange termijn. Voorkom dat je overspannen raakt, wat weer kan leiden naar een burn out.
Mythes over stress
Ook leuk om te weten: mythes rondom stress. Het ontkrachten van deze mythes kan helpen bij het begrijpen van onze problemen en actie te ondernemen. We hebben er 6 voor je.
Mythe 1: stress is voor iedereen hetzelfde
Complete onzin. Een ieder ervaart stress anders. Wat stress kan zijn voor de een, is nog geen stress voor een ander. Iedereen reageert op zijn eigen manier op stress.
Mythe 2: stress is altijd slecht voor je
Nee hoor. Dan zou helemaal geen stress ons gelukkig en gezond maken. Te weinig uitdaging voor een mens is niet goed, saai. Teveel uitdaging kan daarentegen vervelende stress veroorzaken. Het gaat er eigenlijk om hoe je met stress omgaat. Gedoseerde stress maakt ons productief, creatief en gelukkig. Niet beheersbare stress is pijnlijk en kan zelfs in de ergste gevallen dodelijk zijn.
Mythe 3: stress is overal, dus je kunt er niets tegen doen
Niet waar. Je kunt je leven op zo’n manier plannen dat stress je niet overweldigt. Deze planning betekent het bepalen van prioriteiten. En het eerst aanpakken van kleine problemen, deze oplossen, en vervolgens de complexere problemen aan te pakken. Als stress niet te managen is dan is het moeilijk om prioriteiten te stellen. Alle problemen lijken even groot en dan lijk stress overal aanwezig te zijn.
Mythe 4: de populairste technieken voor het verminderen van stress zijn de beste
Alweer, niet waar. Er bestaat geen universele techniek voor het verminderen van stress. We zijn allemaal verschillend, onze levens, onze situaties en onze reacties zijn verschillend. Alleen een op maat gemaakt programma dat bij jou past, zal werken.
Mythe 5: geen symptomen, dus geen stress
Afwezigheid van symptomen betekent niet dat de afwezigheid van stress. Integendeel. Medicatie die symptomen wegnemen, berooft je van de mogelijkheid om de signalen te herkennen en daarmee iets te doen tegen die spanning.
Mythe 6: alleen grote symptomen van stress hebben aandacht nodig
Deze mythe gaat ervan uit dat je de kleinere symptomen, zoals hoofdpijn of maagzuur, veilig kunt negeren. Deze kleine symptomen zijn juist de eerste signalen om je te waarschuwen dat je leven ontregeld raakt en dat je meer zorg moet besteden aan het omgaan met deze stress.
Professionele hulp
Als jij last hebt van stress of een burnout hebt, is het zonde om hier mee te blijven lopen. Een korte, geconcentreerde therapie kan er namelijk voor zorgen dat weer veel positiever in het leven staat.
Wat kun je van ons verwachten?
Na de eerste kennismaking zullen we inventariseren waar jouw, gevoel van, stress vandaan komt. Dit verworven inzicht, bewustwording, kan je meteen verder op weg helpen. Krijg je voldoende slaap, doe je aan sport, hoe gezond of regelmatig eet je, gebruik je alcohol, drugs? Maar ook: wat doe je om te ontspannen? Wat heb je hiervoor nodig?
De psycholoog helpt je hierbij. We kijken bijvoorbeeld samen met jou naar wat timemanagement, het stellen van grenzen en bijstellen van overtuigingen (zoals ‘ ik moet alles aankunnen’) voor jou kan betekenen. En niet te vergeten: wat bij jou past.
In tegenstelling tot de meeste psychologen hebben we geen wachtlijst. Als je je vandaag aanmeldt, kun je binnen vijf werkdagen aan de slag.
Neem gerust contact met ons op via het formulier of bel ons op 020 2600143.