Skip to main content
search
0

Als je last hebt van slapeloosheid, willen we eigenlijk altijd uitsluiten dat er sprake is van slaapapneu. Slaapapneu zorgt er namelijk voor dat je niet goed slaapt en het is gemakkelijk over het hoofd te zien.

In dit artikel vertel ik je hoe je zelf kunt ontdekken of je slaapapneu hebt. Deze methode is niet zo goed als een onderzoek in een slaaplaboratorium. Het zit echter dicht in de buurt. Als deze test uitwijst dat je slaapapneu hebt, is het tijd om je aan te melden voor een onderzoek.

Ik ben Robert Haringsma. Ik behandel in mijn psychologenpraktijk mensen met allerlei slaapproblemen. Slaapapneu behandel ik niet, maar het is natuurlijk belangrijk om te weten of slaapklachten niet door slaapapneu veroorzaakt worden. Daarom gebruik ik onderstaande methode om in te schatten of iemand last heeft van slaapapneu.

Wat is slaapapneu?

Slaapapneu is een slaapstoornis die ontstaat wanneer je ademhaling ‘s nachts geblokkeerd wordt. Dat zorgt er voor dat je meerdere keren per nacht stopt met ademhalen. Vaak wordt dit stoppen gevolgd door een luid naar adem happen.

We noemen het een slaapstoornis en niet een ademhalingsstoornis, omdat de problemen ontstaan tijdens de slaap en omdat ze je uit de slaap houden. Als je steeds naar adem moet happen, is het een stuk lastiger om in een diepe slaap terecht te komen.

Slaapapneu kan heftige gevolgen hebben. Het kan er in het ergste geval toe leiden dat je hart af en toe stil staat omdat het te weinig zuurstof krijgt. Andere gevolgen van slaapapneu zijn:

  • Slapeloosheid
  • Hoge bloeddruk
  • Depressie
  • Hartklachten
  • Hoofdpijn
  • Verslechterde prestaties


We onderscheiden twee soorten apneu:

Obstructieve slaapapneu
Bij deze vorm van slaapapneu is er iets dat je ademhaling in de weg zit. Dit kan door overgewicht komen, waarbij het vet letterlijk op je nek drukt. Het kan echter ook een probleem zijn in je neusschot en zelfs met je tong die in de weg zit.

We onderscheiden hierin ook nog hypopneu. Hierbij kun je nog wel steeds ademhalen, maar veel minder dan normaal. Je zou dit als een minder ernstige variant van slaapapneu kunnen zien.

Centrale slaapapneu

Deze vorm komt veel minder voor en is in principe een probleem in de hersenen. Deze geven onvoldoende het signaal aan het ademhalingsapparaat dat er geademd moet worden. Deze variant is moeilijker te herkennen dan de obstructieve variant.

Hieronder kun je een video bekijken die een goede inleiding geeft over het fenomeen slaapapneu:

 [de tekst gaat verder onder het filmpje]

Oorzaken apneu

Er zijn zeer veel verschillende oorzaken van slaapapneu. Hieronder zet ik een groot aantal uiteen:

Overgewicht

Dit is de meest voorkomende oorzaak van slaapapneu. Als je flink overgewicht hebt, wordt je nek, je tong en je gezicht forser. Dit kan allemaal in de weg gaan zitten tijdens het ademhalen. En dan vooral ‘s nachts omdat dan alle spieren aangespannen zijn.

Ook krachtsporters hebben vaak last van deze klachten. Als je een hele gespierde nek hebt, kan dat net zo goed je ademhaling in de weg gaan zitten. Eddie Hall, voormalig sterkste man van de wereld, sliep bijvoorbeeld altijd met een slaapmasker. Hij woog op zijn “hoogtepunt” dan ook 196 kilo.

slaapapneu Eddy Hall

Eddy Hall had niet alleen veel spieren, maar ook veel vet. Deze hielden hem ‘s nachts wakker, zodat hij een slaapapneu-machine nodig had.

Alcohol, medicatie of slaapmedicatie

Alcohol is zo populair omdat het ons ontspannen maakt. Die ontspanning werkt echter ook in op je ademhalingsapparaat. Ook die wordt ontspannen. Dat zorgt er voor dat je meer kans loopt op apneu. Medicatie die angstremmend werkt, heeft vaak hetzelfde effect en zelfs slaappillen kunnen voor slaapapneu zorgen.

Roken

Als je rookt, heb je drie keer zoveel kans op slaapapneu als iemand die niet rookt. Roken zorgt er voor dat je ontstekingen krijgt in je luchtwegen. Daarnaast maak je meer slijm aan. Ook dat kan ‘s nachts in de weg gaan zitten.

Dikke nek, dunne luchtweg

Erfelijke factoren kunnen ook invloed hebben. Als je bijvoorbeeld een dikker dan gemiddelde nek hebt, heb je meer kans op slaapapneu. Ook kan het zo zijn dat je een dunnere luchtweg hebt, die gemakkelijk afgesloten raakt.

Slaapapneu in de DSM

Binnen de psychologie gebruiken we de DSM V voor de diagnose van psychologische klachten. Obstructieve apneu staat ook in de DSM. Het is weliswaar een klacht die lichamelijke oorzaken heeft, maar de gevolgen zijn wel degelijk psychologisch.

DSM classificatie slaapapneu

  1. Aanwijzingen dat je ademhaling minimaal vijf keer per uur stopt tijdens het slapen. Dit wordt meestal onderzocht in een slaaplaboratorium, maar je kunt het zelf ook onderzoeken (daarover later meer). Daarnaast is er sprake van de volgende slaapproblemen:
    1. Nachtelijke ademhalingsproblemen. Denk dan aan snurken, haperende ademhaling of perioden waarin er helemaal niet geademd wordt.
    2. Slaperigheid overdag. Moe zijn ondanks dat je voldoende geslapen hebt. Deze klachten kunnen niet worden toegeschreven aan een andere (slaap)stoornis.
  2. Als je meer dan vijftien keer per uur stopt met ademhalen tijdens je slaap, stellen we sowieso apneu vast. Ook als je verder geen klachten hebt.

Zoals je ziet beroept de DSM zich op een onderzoek in een slaaplaboratorium. Als je al reden hebt om aan te nemen dat je slaapapneu hebt, is dat een verstandige stap. Je kunt thuis echter ook al een hoop doen om uit te sluiten dat je slaapproblemen veroorzaakt worden door slaapapneu. Daarover gaan we het hieronder hebben.

Slaapapneu herkennen

Zoals je hebt gelezen in de DSM diagnose, wordt apneu over het algemeen vastgesteld in een slaaplaboratorium. Daar wordt je slaap op allerlei manieren gemeten, waardoor er goede uitspraken gedaan kunnen worden over je slaap.

Een bezoek aan een slaaplaboratorium is echter behoorlijk prijzig en bovendien gaat er veel tijd mee gemoeid. Daarom zijn wetenschappers druk bezig geweest om nieuwe manieren te bedenken omapneu te kunnen diagnosticeren.

De nieuwste testmethode is de NOSAS score. Deze bestaat uit een simpele vragenlijst die in tachtig procent van de gevallen goed voorspelt of jij last hebt van slaapapneu.

Slaapapneu test, de NOSAS vragenlijst

Is de omtrek van je nek groter dan 40 cm?
Als het antwoord ja is, scoor je 4 punten.

Wat is je BMI?
Je kunt je BMI hier berekenen.
Als je BMI hoger is dan 25, scoor je 3 punten
Als je BMI hoger is dan 30, scoor je 5 punten

Snurk je?
Als het antwoord ja is, scoor je 2 punten

Ben je ouder dan 55?
Als het antwoord ja is, scoor je 4 punten

Ben je een man?
Als het antwoord ja is, scoor je 2 punten

Uitkomst
Als je score hoger is dan 8, loop je een risico om slaapapneu te hebben. Het is dan verstandig om naar de huisarts te gaan om hier nader onderzoek naar te doen. Zeker als je last hebt van vermoeidheid.

Een van de vragen hierboven kan natuurlijk best moeilijk te beantwoorden zijn. Dat is de vraag: “snurk je?”. Als je vrijgezel bent, is er niemand om daar naar te luisteren. In dat geval is het handig om een opname van je slaap te maken. Hier zijn veel apps voor beschikbaar.

Wij raden de app Snurklab aan. Deze doe je simpelweg aan voordat je gaat slapen. Gedurende de nacht gaat de app aan zodra er geluid waarneembaar is. Zo kun je een inzicht geven in de frequentie van je snurken. Vaak kun je hier ook al zien dat je snurken af en toe stopt. Dat kan een eerste teken van slaapapneu zijn.

Behandeling slaapapneu

Wat kun je nu doen als je slaapapneu hebt? Allereerst is het goed om te weten dat je wel degelijk iets aan je slaapapneu kunt doen. Er zijn verschillende methoden om je klachten te verminderen of zelfs helemaal te genezen.

Welke methode je kiest is vooral afhankelijk van de oorzaak van je klachten. Als je zwaar overgewicht hebt, is de aanpak bijvoorbeeld anders dan wanneer je tong in de weg ligt tijdens je slaap. Hieronder zet ik een aantal methoden op een rij.

Slaapapneu bitje

De aanpak die voor lichtere vormen van slaapapneu uitstekend werkt, is het slapen met een bitje. Dit is een kunstof apparaatje waar je ‘s nachts in kunt bijten. Het apparaatje trekt je onderkaak iets naar voren, waardoor je adem gemakkelijker naar binnen kan komen.

De formele naam van dit bitje is de Mandibulair Repositie Apparaat (MRA). Je mandibule is je onderkaak. Letterlijk betekent de naam dus dat je onderkaak in een andere positie wordt geplaatst.

slaapbitje

Een MRA lijkt veel op een beugel zoals je die gebruikt om je tanden rechter te krijgen.

Omdat dit middel zo goed werkt, wordt het inmiddels volledig vergoed door de zorgverzekeraar. Je kunt het niet bij de drogist kopen, het wordt speciaal voor jou op maat gemaakt.

Als jouw slaapapneu vooral veroorzaakt wordt doordat je tong in de weg zit, kun je ook bitjes krijgen om deze uit de weg te krijgen. Zoals gezegd: elke oorzaak heeft zijn eigen aanpak.

Slaapapneu masker

Een aanpak die vooral gekozen wordt bij heftige vormen, is het werken met een slaapapneu masker. Dit is een masker dat over je neus valt of in sommige gevallen over je mond.

Het masker verhoogt de luchtdruk in je ademhalingsapparaat. Dat zorgt er voor dat je ademhalingsapparaat niet dichtklapt. Hierdoor zul je flink minder last hebben van slaapapneu (en je partner ook).

Een CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) apparaat is behoorlijk prijzig, maar wordt gelukkig vergoed door de zorgverzekeraar. Ook dit apparaat kun je niet bij de drogist kopen. Je zult ervoor naar een slaapspecialist moeten gaan.

Operatie

In sommige gevallen is het haalbaar om een operatie te verrichten die je luchtwegen weer vrij maakt. Hierbij kun je denken aan een neusoperatie en soms zelfs aan een kaakoperatie.

De effectiviteit van chirurgische ingrepen om slaapapneu te voorkomen is niet heel goed onderzocht. Dit is ook moeilijk omdat er zoveel verschillende vormen en oorzaken zijn. Daarom wordt meestal naar deze methode gegrepen als andere methoden niet aanslaan.

Silva bokser

MMA vechter Wanderlei Silva had zijn neus zo vaak gebroken dat hij er niet meer door kon slapen. Links zijn neus voor de operatie (let op de deuk) en rechts zijn neus na de operatie.

Afvallen

Het is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan, maar toch moet het als oplossing nog wel even benoemd worden. Afvallen is vaak een uitstekende manier om je slaapapneu uit de weg te ruimen. Daarbij ga ik er wel van uit dat je slaapapneu ook daadwerkelijk door overgewicht veroorzaakt wordt.

Een zweedse studie uit 2011 heeft aangetoond dat 10 kilo gewichtsverlies zorgt voor een halvering van de slaapapneu problematiek

Afvallen is echter behoorlijk lastig. Afvallen terwijl je slaapproblemen hebt, is al helemaal moeilijk. Het is dus verstandig om eerst een andere behandelmethode te kiezen om je slaapapneu te verminderen, voordat je begint met een regime om af te vallen.

Medicatie afbouwen

Zoals we al hebben besproken bij de oorzaken van slaapapneu, worden deze vaak veroorzaakt door het gebruik van medicatie. Gek genoeg gaat het hier vaak over slaappillen, maar ook medicijnen om je angst te verlagen en medicijnen tegen depressie kunnen voor een teveel aan ontspanning zorgen. Die ontspanning zorgt er dan ‘s nachts voor dat je luchtwegen dichtklappen.

Het spreekt voor zich dat je nooit zomaar kunt stoppen met medicatie. Dit doe je altijd in overleg met een arts. Wanneer je meedoet aan een slaaponderzoek wordt er echter altijd gevraagd naar je medicijnen gebruik, en dat is precies vanwege deze reden.

Behandeling of advies

Depsycholoog is een site met informatie over psychologische aandoeningen. Of slaapapneu echt een psychologische aandoening is, kun je jezelf afvragen. In ieder geval is het zo dat de behandeling van slaapapneu niet psychologisch van aard is.

Het kan wel voorkomen dat je, wanneer je bent genezen van je slaapapneu, nog steeds last hebt van slaapklachten. In dat geval is het interessant om te kijken naar een psychologische behandeling van die overgebleven klachten.

Je eerste stop is echter waarschijnlijk een slaaplaboratorium. Wij hebben een ruim netwerk opgebouwd van slaaplaboratoria en we verwijzen je graag door. Neem daarvoor gerust contact met ons op via ons aanmeldformulier.

Heb je vragen over slaapapneu? Stel deze gerust in de reacties hieronder. Ik zal er zo snel mogelijk om antwoorden.

Robert Haringsma

Robert Haringsma is psycholoog en onderzoeker. Hij schrijft over onderwerpen als stress, zelfvertrouwen, depressie en angst.

4 Comments

  • Odette schreef:

    Iknheb slaapapneu helpt afvallen daar bij

    • Robert Haringsma schreef:

      Dag Odette,

      Jazeker. Overgewicht is vaak de oorzaak van apneu omdat het extra vlees in je nek de luchtpijp dichtdrukt. Bodybuilders hebben er ook bijna allemaal last van 😉

      Afvallen zou absoluut moeten helpen.

      Groeten,

      Robert

  • Jeanneke schreef:

    Beste, stel dat slaapapneu worden veroorzaakt door het gebruik van medicatie, maar de medicijnen niet afgebouwd (kunnen)worden.
    Is behandeling tegen apneu dan nog wel mogelijk ?

    Met vriendelijke groeten,
    Jeanneke

    • Robert Haringsma schreef:

      Jazeker, bijna alle behandelingen van slaapapneu laten het probleem intact. Afvallen is voor sommige clienten wel een wat meer structurele oplossing, maar natuurlijk geen sinecure om uit te voeren. Daarom wordt er meestal gebruik gemaakt van apparaten die je ademhaling kunstmatig in stand houden
      .

Leave a Reply

Wil jij nu direct beter slapen?

Download ons gratis ebook

"5 Oefeningen om Snel in Slaap te komen"

Gebaseerd op het laatste onderzoek

(al 5000x  gedownload)

Wil jij nu direct beter slapen?

Download ons gratis ebook

"5 Oefeningen om Snel in Slaap te komen"

Gebaseerd op het laatste onderzoek

(al 5000x  gedownload)