Skip to main content
search
0
Anger Management

Anger Management is het leren omgaan met woede. Waarschijnlijk ben je wel eens héél boos geweest. Meestal kun je je dat nog goed herinneren. Af en toe boos zijn is heel normaal, vooral als je het daarna een plek kunt geven. Dit wordt anders als het om regelmatige flinke woedeaanvallen gaat, die moeilijk te beheersen zijn.

In dit artikel bespreken we wat boosheid is, wat er dan gebeurt in je lichaam en geest en hoe anger management je kan helpen bij frequente woedeaanvallen.

De betekenis van boosheid

Emoties horen bij mensen. Opluchting na een zwaar examen, liefdesverdriet na een verbroken relatie of blijheid als je iets doet waar je gelukkig van wordt. Ook boosheid is een van de belangrijkste emoties. Je kunt bijvoorbeeld boos worden als:

  • Je onrecht wordt aangedaan of onrecht ziet gebeuren.
  • Je gedwarsboomd wordt.
  • Je de schuld krijgt van iets dat je niet hebt gedaan.
  • Er misbruik wordt gemaakt van je goedheid.
  • Je wordt genegeerd of gepest.
  • Iemand pijnlijke (oude) gebeurtenissen naar boven haalt.

Boosheid kent verschillende gradaties, van geïrriteerd tot heel erg boos. Bij extreme boosheid is er sprake van woede. Wanneer je boos wordt op iets of iemand, heeft dat een reden:

  • Je wilt jezelf beschermen (voor jezelf opkomen).
  • Je zegt als het ware: ‘tot hier en niet verder’.
  • Je voelt je aangevallen.

Vaak schuilt er een bepaald verlangen achter boosheid. Wanneer iemand je bijvoorbeeld negeert en je daardoor boos wordt, heb je eigenlijk stiekem behoefte aan een luisterend oor.

Boosheid is voor veel mensen een prima emotie. Wanneer je te vaak last hebt van woede-aanvallen, is het de moeite waard om je eens te verdiepen in anger-management. Letterlijk het managen van je boosheid.

Fysieke en mentale reacties op boosheid

Boosheid heeft een functie. In de ‘jager en verzamelaar’ tijd reageerden we op de juiste manier op levensbedreigende situaties. Denk aan een beer die op je af stormt als je voedsel aan het verzamelen bent. Dit geeft je lichaam adrenaline: je hart klopt sneller en je bloeddruk stijgt. Je voorhoofd krijgt een diepe frons en je loopt rood aan. Met als gevolg dat je vlucht of in de aanval gaat. Het zou in dit geval niet slim zijn als je verstijft.

Tegenwoordig roept boosheid dezelfde lichamelijke reacties op, ondanks dat we meestal niet meer in levensbedreigende situaties terechtkomen. We bepalen zelf wat we ermee doen.

Anger Management

Bij Anger Management leer je op een andere manier met je woede omgaan.

Boosheid kan zich op meerdere manieren uiten. Soms is er een achterliggende oorzaak, zoals angst of eenzaamheid. Maar boosheid kan zich ook laten zien via een omweg. Bijvoorbeeld omdat je het niet rechtstreeks durft te uiten.

Enkele voorbeelden:

  • Je moppert en klaagt.
  • Je haalt iemand bewust onderuit.
  • Je koestert wrok voor iemand.
  • Je strooit met verwijten.
  • Je wordt cynisch.
  • Je wordt kortaf.
  • Je reageert onverschillig, geïrriteerd of gedesinteresseerd.

Iedereen gaat op een andere manier met boosheid om. Dit varieert van negeren tot agressief gedrag, afhankelijk van hoe boos je bent en wat je al eerder te verduren hebt gehad. Woede richt vaak meer schade aan, omdat woede over het algemeen minder goed te beheersen is dan frustratie.

Soms kun je ook blijven vasthouden aan boosheid. Bijvoorbeeld omdat het rechtvaardig voelt. Iemand heeft je pijn gedaan en diegene moet ervoor ‘boeten’. Toch kwel je hier alleen jezelf mee. De ander zal het niet merken als je stiekem boos blijft.

Vanuit onze opvoeding hebben we vaak geleerd om boosheid in te dammen. Bijvoorbeeld omdat het niet netjes zou zijn om dit te uiten. Bovendien willen we niet afgewezen worden door anderen als we onze kwetsbare ‘ik’ laten zien.

Het gevolg is dat boosheid eerder wordt weggedrukt of weggelachen. Daarmee bereik je het tegenovergestelde effect. Emoties willen geleefd worden. Door ze toe te laten, creëer je juist meer verbondenheid met de mensen om je heen.

In een Anger Management training leer je om op een effectieve manier met je woede om te gaan.

Wanneer wordt boosheid een probleem?

Zodra je boos wordt om iets dat voorgevallen is, leren anderen wat je grenzen en principes zijn. Als je werkelijk nooit boos wordt, kom je niet voor jezelf op. Anderen maken dan gebruik van het feit dat je alles oké vindt. Of ze hebben het gevoel dat je iets verbergt.

Op zich is er dus niks mis met af en toe lekker boos zijn, mits je het onder controle kunt houden natuurlijk. Dat wordt anders als je regelmatig flinke woedeaanvallen hebt en er niet goed mee om kunt gaan, zoals in de volgende situaties1:

  • Je kropt boze gevoelens op.
    Wanneer je veel stressmomenten hebt gehad op een dag, kan dit ertoe leiden dat je door een simpele vraag al uit je slof schiet. Dat komt omdat je boosheid opkropt of onderdrukt. Vervolgens kun je niet meer helder denken en komt het er ongecontroleerd uit. Denk ook aan de spreekwoordelijke ‘druppel die de emmer doet overlopen’.
  • Je reageert af met roekeloos gedrag en/of agressie.
    Slaan, veel te hard rijden of met spullen smijten: zomaar wat verkeerde manieren om je boosheid te uiten. Zodra je de controle kwijt bent, kun je wel eens domme dingen gaan doen.
  • Je wordt boos omdat je je niet kwetsbaar op durft te stellen.
    Boosheid kan ook een masker zijn om te verbergen wie je écht bent. Dit heeft alles te maken met je ego. Je durft bijvoorbeeld niet te laten blijken dat je ergens niet goed in bent. Zodra iemand je daarmee onbewust confronteert, uit je dit door boos te worden.
  • Je leidt jezelf continu af van je gevoel.
    In plaats van dat je boosheid opkropt, zoek je afleiding in ander gedrag. Je maakt veel grappen, manipuleert anderen of schept op over je prestaties. Dit is een onzichtbare vorm van agressie, maar nog steeds schadelijk.

Uiteindelijk is het voor niemand goed om over je grenzen heen te gaan. Niet voor jezelf (want: je kunt er psychische klachten door krijgen) maar ook niet voor anderen. Aan je lichaamstaal merken ze toch wel dat er iets speelt. Of ze krijgen meteen een hele lading over zich heen. Daardoor kunnen mensen bang worden en je gaan ontwijken. Dan is het tijd om aan anger management te gaan doen.

CASUS LOEK (35)

Loek heeft regelmatig woede-uitbarstingen. Dit uitte hij voorheen meestal op zijn werk. Ook vloekte hij erop los in het verkeer en reed hij véel te hard. Daardoor is hij al verschillende keren met politie en justitie in aanraking geweest. Hij vond dat hij niks verkeerd deed. Juist andere mensen waren in zijn ogen altijd fout bezig.

Sinds kort reageert hij zijn agressie af op zijn zoontje. Die krijgt regelmatig klappen als zijn vader weer zo’n bui heeft. De vrouw van Loek heeft al aangifte gedaan en gedreigd bij hem weg te gaan. Zelf komt Loek ook uit een gezin waarin hij altijd klappen kreeg van zijn vader als er een discussie ontstond.

Als Loek geen woede-uitbarsting heeft, beseft hij dat zijn gedrag écht niet kan. Met behulp van een psycholoog gaat hij werken aan het beheersen van zijn woede. Hij wil niet dat zijn zoontje bang voor hem wordt, en hij wil zijn vrouw niet verliezen.2

Periodieke Explosieve Stoornis

Een woedeaanval op zichzelf is geen stoornis. Wanneer je de woedeaanvallen structureel niet onder controle hebt en uit in verbale- en fysieke uitbarstingen, is de kans groot dat je een Periodieke Explosieve Stoornis hebt.

Dit is een psychische aandoening, die over het algemeen meer bij mannen dan bij vrouwen voorkomt. Bij een Periodieke Explosieve Stoornis zijn de emotie (woede) en de handeling (bijvoorbeeld iets kapotmaken) niet los van elkaar te zien.

Soms gebeurt er iets ingrijpends voor een woedeaanval. Toch zijn het vaak de kleinste dingen die al tot een woede-explosie leiden. Je kunt daardoor compleet door het lint gaan en de band met je partner of vrienden schaden. Relatieproblemen en problemen met justitie zijn in zulke gevallen niet ondenkbaar.

In de DSM-5 (handboek met indeling van psychiatrische aandoeningen3) wordt een Periodieke Explosieve Stoornis beschreven als een stoornis in de impulsbeheersing.4 Stoornissen in de impulsbeheersing gaan over het niet onder controle kunnen houden van bepaalde impulsen. In dit geval dus de
controle over de woede.

Hier zijn een aantal criteria aan verbonden:

  • Je hebt minimaal 3 woede-uitbarstingen per jaar met fysiek of verbaal geweld, zoals vernieling.
  • Er komt minimaal 2 keer per week verbale of fysieke agressie voor in 3 maanden tijd. Er is geen sprake van vernieling.

Daarnaast zijn er nog wat aanvullende criteria:

  • De uitbarstingen komen spontaan op. De agressie is geen logisch vervolg op wat er aan vooraf is gegaan.
  • De uitbarstingen gaan ‘buiten jezelf om’. Je doet dan dingen die je eigenlijk niet wilt doen, waardoor je na de woede-uitbarsting een gevoel van schaamte of spijt ervaart.
  • De uitbarstingen komen niet door het gebruik (of misbruik) van alcohol, drugs of medicijnen.
  • De uitbarstingen vormen geen onderdeel van een andere psychische stoornis.5
  • Je bent 6 jaar of ouder. Heel jonge kinderen kunnen vaker een woede-uitbarsting krijgen, omdat zij hun impulsen nog aan het ontwikkelen zijn.

Omgaan met woedeaanvallen

Echte woede maakt meer kapot dan je lief is. De meeste mensen hebben wel eens een woedeaanval, maar zodra dit echt een probleem wordt, is het raadzaam om hulp te zoeken. Op deze manier leer je woedeaanvallen te beheersen.

Een bekende techniek voor woedebeheersing is anger management. Je leert dan spanning en stress te managen, zodat het niet voor grote problemen zorgt. Zelfs als je geen Periodieke Explosieve Stoornis hebt is dit heel waardevol.

Er zijn meerdere strategieën met betrekking tot anger management om woede onder controle te krijgen6:

  • Toegeven dat je woedend bent (en daarbij de controle verliest).
    Erkennen dat je regelmatig de controle verliest is hét begin om er echt iets mee te gaan doen. Bij een Periodieke Explosieve Stoornis is het aan te raden om hiervoor een psycholoog te bezoeken.
  • Een logboek bijhouden.
    Een logboek geeft veel inzicht in je woede-uitbarstingen. Door op te schrijven wat je voelt (in je lichaam), waardoor dat veroorzaakt wordt en op welke momenten, krijg je meer inzicht in de oorzaak.
  • Vertrouwen creëren binnen je omgeving.
    Een goede band met belangrijke mensen om je heen is belangrijk voor deze strategie. Ze moeten zich veilig genoeg voelen om je terecht te wijzen zodra je een woedeaanval hebt. Dat geldt ook andersom: het is belangrijk dat jij ook vertrouwen hebt in de bedoelingen van anderen.
  • Je woedeaanval niet té serieus nemen.
    Een beetje humor relativeert en zorgt ervoor dat je spanning loslaat. Waar was je nu eigenlijk écht boos om?
  • Je verdiepen in ademhalingsoefeningen.
    Door woede staat je interne alarm aan. Yoga en meditatie zijn goede manieren om je stressniveau te verlagen, waardoor dit alarm zal stoppen. Tot 10 tellen helpt om je woede te temperen. Daarbij adem je diep in- en uit en roep je in gedachten ‘STOP’. Dan besef je eerder wat er gebeurt en kun je jouw explosieve reactie even uitstellen.
  • Zorgen voor een goede nachtrust.
    Een gezonde leefstijl draagt bij aan het beheersen van woedeaanvallen. Goed slapen helpt bijvoorbeeld om een kort lontje te beperken.
  • Je manier van communiceren verbeteren.
    Luisteren is een lastige vaardigheid. Dit betekent namelijk dat je de ander uit laat praten, oprechte vragen stelt en niet je eigen verhaal opdringt. Door je best te doen om naar anderen te luisteren, begrijp je beter wat ze willen.

Dit hangt ook samen met jezelf inleven in andermans behoeften. ‘Wat denkt en voelt de ander?’ En: ‘is mijn waarheid wel de juiste?’ zijn goede vragen die je jezelf kunt stellen.

  • Respect hebben voor anderen.
    Als je woedend bent, is de kans groot dat je daarin doorslaat en geen respect meer voor de ander hebt. Het is belangrijk om voor jezelf op te komen, maar door met respect te handelen bereik je veel meer dan je zou denken.

Vaak word je boosheid getriggerd door iets wat iemand zegt of doet. Door nieuwe communicatievaardigheden aan te leren, kun je een heftige reactie de baas blijven. Ook leer je de ander beter te begrijpen. Dit kan bijvoorbeeld via een (online) training.

‘Woede de Baas’
Met de online training Woede de Baas werk je in 5 weken actief aan het leren beheersen van woede-uitbarstingen. De tips en trucs zijn direct in de praktijk toe te passen, waardoor je snel resultaten behaalt. Ook leer je welke triggers jouw woedeaanvallen veroorzaken. De training is toegankelijk voor iedereen.

Soms heb je te maken met iemand uit je omgeving die regelmatig woedeaanvallen heeft. Dan kun je het volgende doen:

  • Rustig blijven.
    Misschien heb je de neiging om uit zelfbescherming ook boos te worden. Doe dit niet: dit kan de situatie alleen maar erger maken. Probeer liever eerst even na te denken voordat je in actie komt.
  • Duidelijk communiceren.
    Vraag of je de ander goed begrepen hebt en geef aan wat je voor de ander kunt doen. Geef ook vooral je eigen grenzen aan. Het kan helpen om hier een training in te volgen, vooral als je vaker met boze mensen te maken hebt.
  • Hulp zoeken.
    Heb je regelmatig te maken met fysiek geweld van iemand, zoek dan hulp.

Hoe kan anger management je helpen?

Een behandeling begint met het besef dat er iets moet veranderen. Iemand met regelmatige woedeaanvallen neemt vaak alles persoonlijk op, en ziet alleen maar beren op de weg. Eén probleem is al teveel, laat staan 2. Met cognitieve gedragstherapie leer je zulke negatieve gedachten om te buigen naar iets positiefs. Ook leer je meer in contact te staan met je emoties.

Online Training ‘Woede de Baas’
Belangrijk bij het behandelen van woedeaanvallen is de focus op acceptatie en loslaten. Soms kun je lang wrok blijven koesteren voor iemand die jou pijn heeft gedaan, maar daar schiet je niks mee op. Daarmee maak je het probleem zelfs nog erger voor jezelf.

De training Woede de Baas is een anger-management training waarin je leeert omgaan met deze pijn. In 5 weken werk je toe naar een betere versie van jezelf. Een versie waarbij je compleet vrij kunt zijn van woedeaanvallen. Dit heeft veel voordelen:

  • Je leert beter communiceren én beter luisteren.
  • Je leert controle te houden over je emoties.
  • Je leert anders met situaties (triggers) om te gaan.
  • Je verandert oude, ingesleten gewoontes in positieve, nieuwe gewoontes.
  • Je ervaart meer rust in je dagelijkse leven.


MIKE (36) BEWAKER
‘’Mijn vrouw stelde me voor de keuze: je gaat iets aan je woede doen of we gaan uit elkaar. Nou, dan wil je wel veranderen. Ik heb in de training geleerd dat ik mijn werk mee naar huis nam. Als bewaker is het soms wel handig om even boos te worden, maar thuis werkt dat natuurlijk minder goed. Ik begrijp dat nu en heb andere manieren geleerd om met mijn vrouw te praten.’’

Benieuwd naar wat deze training voor jou kan doen? Dat lees je hier.

Zoek je een psycholoog die je kan behandelen, dan kun je natuurlijk ook altijd contact met ons opnemen.

  1. IDEE PMC (2020). Boosheid & woede.
  2. Appelo, M., Scholing, A., Bernard, J. & Kok, F. (2003). De periodieke explosieve stoornis.
  3. NVVP (2020). Vraag en Antwoord DSM-5.
  4. 123 Psychologie (2020). Stoornissen in de impulsbeheersing.
  5. Praktijk META (2020). E-book Stoornissen in de impulsbeheersing.
  6. Mulder, P. (2019). Woedebeheersing (Anger management).
Robert Haringsma

Robert Haringsma is psycholoog en onderzoeker. Hij schrijft over onderwerpen als stress, zelfvertrouwen, depressie en angst.

Leave a Reply