Mensen komen bij ons terecht omdat ze op zoek zijn naar een goede psycholoog. Maar wat is dat eigenlijk? Hoe onderscheid je een goede psycholoog van een minder goede psycholoog?
Het antwoord op deze vraag is niet helemaal objectief te beantwoorden. Er zijn nogal wat psychologen in Nederland en het lijkt er sterk op dat ze allemaal een ander antwoord op deze vraag hebben.
Juist daarom vonden wij het zo belangrijk om te beschrijven wat voor ons nu een goede psycholoog is. We hebben de koppen bij elkaar gestoken en in een aantal punten opgeschreven waar een goede psycholoog in onze ogen aan moet voldoen.
Inhoudsopgave:
0. Opmerking vooraf
1 Wat moet een goede psycholoog zijn?
1.1 Opleiding
1.2 Begeleiding
1.3 Feedback
2 Wat moet een goede psycholoog doen?
2.1 Diagnose stellen
2.2 Protocollair en Stepped Care werken
2.3 E-health en Bibliotherapie
3 Waar moet een goede psychologenpraktijk aan voldoen?
3.1 Een prettige plek
3.2 Goede beschikbaarheid
Opmerking vooraf
Tijdens het brainstromen over dit artikel, kwamen we er achter dat een psycholoog voor een belangrijk deel degene is die de juiste dingen doet. Zo is het volgens ons van groot belang dat een goede psycholoog een zorgvuldige intake doet. Dat kun je echter moeilijk een eigenschap noemen van een psycholoog.
In onze definitie van een goede psycholoog gebruiken we daarom twee verschillende soorten criteria :
- Wat moet de psycholoog zijn?
- Wat moet de psycholoog doen?
We sluiten het geheel nog af met een korte uiteenzetting over waar een goede psychologenpraktijk aan moet voldoen.
Wat moet een goede psycholoog zijn?
Opleiding
Het spreekt bijna voor zich dat een goede psycholoog goed opgeleid moet zijn. Het Nederlandse zorgstelsel heeft daar ook voor gezorgd, door alleen zorg van GZ-psychologen te vergoeden. Dat zijn psychologen die na hun studie psychologie nog een tweejarige GZ-opleiding hebben gevolgd waarin ze praktijkleren combineren met een opleiding.
Onze psychologen zijn allemaal GZ-psycholoog. Daarnaast zijn z cognitief gedragstherapeut. Dat is een specifieke opleiding die ingaat op alle nuances van de cognitieve gedragstherapie, een behandelmethode die het meest gebruikt wordt binnen de moderne psychologie. Zo vaak, dat we dit eigenlijk
Waar nodig hebben onze psychologen ook nog extra certificaten, zoals bijvoorbeeld die van EMDR therapeut.
Begeleiding
Een opleiding volgen is een goede basis, maar uiteindelijk leer je natuurlijk het meest van de praktijk. Althans, dat kan als je goede begeleiding krijgt. Volgens ons zijn er in ieder geval twee soorten overleg die onmisbaar zijn:
Intervisie: dit is begeleiding van je collega’s. Gewoon met zijn allen om tafel om moeilijke of ingewikkelde gevallen te bespreken. Intervisie wordt als het goed is ingepland binnen een praktijk, maar kan ook gewoon tussen het werk door plaatsvinden.
Supervisie: wat ons betreft ben je nooit klaar met supervisie. Strikt genomen is dit begeleiding van iemand die hiërarchisch gezien “hoger” staat dan jij. Wat ons betreft gaat het over alle mogelijke soorten begeleiding waarbij de ander meer weet dan jij.
Een andere vorm van begeleiding die we zelf belangrijk vinden, is therapie. Ja, het staat er echt. Ook psychologen hebben er baat bij om in therapie bij anderen te gaan. Op die manier leren ze namelijk zichzelf kennen en dat helpt enorm bij de beoefening van je werk.
Feedback
Hoeveel opleidingen je ook gehad hebt en hoeveel theorie je ook kent, uiteindelijk moet in de praktijk blijken wat het resultaat is van je inspanningen. Daarom vinden wij feedback op ons handelen heel belangrijk.
Daarvoor gebruiken we allereerst Randomised Outcome Measurement (ROM). In goed Nederlands betekent dit dat we het resultaat van onze behandelingen meten met een gestandaardiseerde vragenlijst. Voorafgaand aan het eerste gesprek nemen we de vragenlijst af en na het laatste gesprek doen we dit weer. Op die manier kunnen we zien of de behandeling effectief is geweest.
Behalve een daling van de klachten, vinden we het ook belangrijk dat een cliënt zijn behandeling als prettig ervaren heeft. Hierbij gaat het over zaken als de bereikbaarheid van de psycholoog, de sfeer binnen de locatie en de behandelrelatie. Deze brengen we in kaart met behulp van een klanttevredenheidsonderzoek waar iedereen die een behandeling bij ons volgt voor wordt uitgenodigd.
Wat moet een goede psycholoog doen?
Diagnose stellen
De behandeling van iemand die paniekklachten heeft, is anders dan de behandeling van iemand die depressief is. Daarom is het belangrijk om te weten wat er aan scheelt, voordat je aan de slag gaat met een behandeling.
Wij werken tijdens het stellen van de diagnose met de DSM-V. Het handboek voor de classificatie van psychologische stoornissen. Er is nogal wat kritiek op dat handboek en voor een deel herkennen we ons ook wel in die kritiek. Toch werken we er mee, omdat er simpelweg niets is dat beter werkt. Met een imperfecte diagnose werken is wat ons betreft namelijk altijd nog beter dan zonder een diagnose te werken.
Om een goed inzicht te krijgen in de klachten, nemen we vooraf een vragenlijst af. Daarmee proberen we al voorafgaand aan het traject inzicht te krijgen in de klachten. Daarnaast besteden we het grootste deel van het eerste gesprek aan de diagnose. Nogmaals: zonder een goede diagnose ben je nergens.
Protocollair en Stepped Care werken
Twee lastige Engelstalige termen, maar gelukkig zijn ze goed uit te leggen:
Protocollair werken: zoals gezegd heeft elke klacht een specifieke behandelmethode. Deze behandelmethoden staan beschreven in een protocol. Dat is een beschrijving van de behandeling die vooral bedoeld is voor de psycholoog. Soms is er echter ook een versie voor de cliënt. Hieronder zie je bijvoorbeeld het slaapprotocol voor slaapproblematiek, geschreven door een van onze collega’s, Merijn van der Laar. Links zie je het handboek voor de psycholoog, rechts het boek voor de cliënt.
Als je niet protocollair werkt, loop je volgens ons het risico om iets te doen waarvan onvoldoende bewezen is dat het werkt. Daar zijn allerlei kanttekeningen bij te stellen. Zo is het bijvoorbeeld maar de vraag of een ervaren therapeut soms niet beter kan afwijken van het protocol, op basis van zijn inschatting van de situatie. We geven daar als antwoord op dat een psycholoog in ieder geval weet moet hebben van de protocollen en die ook als uitgangspunt moet nemen.
Stepped Care: bij de behandeling van depressie is cognitieve therapie de meest voor de hand liggende behandeling. In sommige gevallen slaat deze (vorm van) behandeling echter niet aan. In dat geval moet er gezocht worden naar een andere vorm van behandeling.
Het Trimbos Instituut heeft op basis van wetenschappelijk onderzoek vastgesteld welke soorten behandeling in de meeste gevallen werken en welke soorten in minder gevallen werken. Stepped Care staat dus voor verschillende stappen in de behandeling. Als de eerste stap aanslaat, is er geen verdere behandeling nodig. Als de behandeling niet aanslaat, kies je voor de volgende behandeling.
Op basis van de richtlijnen van het Trimbos behandelen wij of sturen wij door. In sommige gevallen bieden wij namelijk niet de soort zorg die nodig is als je behandeling niet aan slaat.
E-health en bibliotherapie
Veel van de effecten van psychotherapie kunnen toegeschreven worden aan de “psycho-educatie”. Met andere woorden: als je weet waar een paniekaanval door veroorzaakt wordt, zul je al direct een stuk minder bang voor de volgende paniekaanval zijn. En als je weet waarom mensen depressief worden, heb je direct al een idee van de dingen die je kunt doen om over je depressie heen te komen.
Nu kan je psycholoog deze educatie zelf ter hand nemen. Door gewoon te vertellen hoe het allemaal zit. Het is echter veel effectiever en ook veel efficiënter als je zelf ook onderzoek doet naar je klachten. Dat kun je doen door E-health behandelingen te volgen of door een boek te lezen over je klachten.
Onze psychologen kunnen je wijzen op de mogelijke manieren om meer te leren over je klachten, zodat je ook bezig kunt blijven buiten de spreekkamer.
Waar moet een goede psychologenpraktijk aan voldoen?
Praten over bedrijfsvoering is niet populair in de zorg. Managers worden vaak vooral als een sta in de weg gezien en van marketing kan ook niet veel goeds komen in de ogen van veel mensen. Wij kijken daar anders naar. Iedereen wil een goede behandeling hebben en een goede bedrijfsvoering kan dat mogelijk maken.
Een prettige plek
De locatie van de praktijk heeft wat ons betreft invloed op je ervaring bij de psycholoog. Als je op een prettige, huiselijke plek komt, zul je je eerder op je gemak voelen en bovendien is het dan ook prettiger om naar het gesprek te gaan.
Daarnaast is de bereikbaarheid ook van belang. Veel mensen hechten er waarde aan dat ze niet een uur in de auto hoeven te zitten om een gesprek bij de psycholoog te kunnen houden.
Wat ons betreft is een kleinere praktijk dan ook te verkiezen boven een grote instelling. Met een kleine praktijk kunnen we een prettige, huiselijke sfeer creëren. Bovendien kunnen we, als we groter worden, toch bereikbaar blijven door op meerdere plekken in de stad te starten.
Goede beschikbaarheid
Als je mag kiezen tussen een hele goede psycholoog die over een jaar beschikbaar is of een middelmatige psycholoog die direct beschikbaar is, zul je ongetwijfeld voor de tweede kiezen. De snelheid waarmee je bij iemand terecht kan is met andere woorden van behoorlijk groot belang.
Wij hebben als grote voordeel dat we ongecontracteerd werken. Dat betekent dat de zorgverzekeraar ons niet kunnen vertellen hoeveel mensen we mogen behandelen. Daardoor kunnen we garanderen dat je bij ons binnen vijf werkdagen op gesprek kunt komen.
Wat is een goede psycholoog?
Je ziet dat het nog best een hele uitdaging is om de best mogelijke zorg te garanderen. Een deel van die verantwoordelijkheid ligt bij de psycholoog, maar een groot deel ligt ook bij de onderneming waarin de psycholoog functioneert. Wij van het IvPP werken er met ons gehele team daarom hard aan om de best mogelijke zorg te leveren.
Natuurlijk staan we altijd open voor bijdragen. Mis jij nog onderdelen op de lijst? Heb jij nog andere zaken waar een goede psycholoog wat jou betreft aan moet voldoen? We horen het graag! Laat je reactie dan hieronder achter.
