Cortisol is een hormoon dat je lichaam aanmaakt in stressvolle situaties. Een burnout ontstaat vaak als je langdurig bent blootgesteld aan veel stress. Je zou dus verwachten dat er bij mensen die last hebben van burnoutklachten een verhoogd cortisolniveau is. Is dat ook echt zo?
In dit artikel leg ik uit hoe cortisol werkt en wat er bekend is over het verband tussen cortisol en burnout. Tot slot leg ik uit wat je hier in de praktijk aan hebt.
Wat is cortisol?
Cortisol wordt ook wel het stresshormoon genoemd. Het komt vrij als je in een stressvolle situatie belandt. Hierbij kun je denken aan deadlines, gevaarlijke situaties, of bijvoorbeeld een ruzie in de familie.
Dit hormoon maakt je lichaam klaar om beter te presteren. Dit gaat via een aantal verschillende processen:
1. Je hart gaat sneller pompen. Hierdoor komt er meer zuurstof in je bloed.
2. Je spieren nemen meer suiker op. Hierdoor kun je beter een korte krachtinspanning leveren.
3. Je wordt veel actiever door het stresshormoon
4. Als er sprake is van een korte periode van stress voel je je er ook nog eens beter door
Cortisol helpt je dus om in een stressvolle situatie snel te kunnen handelen. Als je echter te lang wordt blootgesteld aan stress en het cortisolniveau in je bloed langdurig hoog is, kan dit ook nadelige effecten hebben.
Een van die nadelige effect is dat het je immuunsysteem kan onderdrukken. Op die manier is je lichaam minder goed in staat om je te beschermen tegen ziektes en andere bedreigingen van buitenaf.
Daarnaast kan een langdurig hoog cortisol level ervoor zorgen dat je slaapproblemen krijgt. En slaapproblemen maken vaak ook weer gestrest, zodat de problemen zich kunnen opstapelen.
Cortisol en burnout
Een burnout wordt veroorzaakt doordat je langdurig met veel stress te maken hebt gekregen. Je zou dus verwachten dat je bij een burnout een verhoogd cortisolniveau hebt. Uit onderzoek van Paula Mommersteeg blijkt echter dat dit verband niet zo simpel is. Als je mensen met een burnout en mensen zonder een burnout met elkaar vergelijkt, blijkt er niet per se een verschil te zijn in cortisolniveau.
Je kan dus in principe niet aan het iemands cortisolniveau zien of hij of zij lijdt aan een burnout.
Wat kun je zelf aan je cortisolniveau doen?
Er lijkt dus niet echt een verband te zijn tussen cortisol en burnout, of in ieder geval geen direct verband. Het niveau van je cortisol voorspelt dus niet goed of je een burnout krijgt en geeft zelfs niet aan of je een burnout hebt.
Daarnaast kun je je cortisolniveau niet zo makkelijk thuis meten. Er zijn geen cortisolstrips verkrijgbaar bij de apotheker bijvoorbeeld. Daarom is het bij het verminderen van stressklachten belangrijker om te kijken wat voor jou helpt om stress te verminderen. Het gaat daarbij dus om jouw ervaren gevoel van stress, niet zozeer over de lichamelijke stress die je kunt meten in cortisol.
In dit artikel bespreek ik enkele tips die misschien kunnen helpen om stress te verminderen.
