Scheiden? Lees dit voordat je er aan begint.

Ruim een derde van alle huwelijken eindigt in een scheiding. Als je dit stuk leest omdat je overweegt om te gaan scheiden, ben je dus bepaald geen uitzondering. Toch is het een hele stap om de keuze te maken. Een keuze die grote impact op je leven kan hebben.

In dit artikel beschrijf ik op basis van onderzoek waarom mensen gaan scheiden, hoe dat scheiden hen bevalt en hoe je tot de keuze kunt komen om te gaan scheiden.

Ik ben Robert Haringsma en ik werk binnen depsycholoog.nl als psycholoog en relatietherapeut. Enerzijds zie ik dat sommige mensen te snel scheiden, terwijl anderen er veel te lang mee lijken te wachten. Op basis van onderzoek en praktijkervaring schrijf ik een soort beslisboom. Die kun je gebruiken om te beslissen of je gaat scheiden of toch liever samen blijft.

Waarom scheiden?

We zijn geneigd om te denken dat ons gedrag gebaseerd is op onze eigen keuzes. In het onderzoek naar scheiden komt echter duidelijk naar voren dat externe factoren een grote invloed op ons gedrag hebben. Zo blijkt bijvoorbeeld dat:

Bijna alle nieuwere onderzoeken zijn het er over eens, problemen in de relatie spelen een steeds belangrijkere rol in scheidingen. Steeds meer mensen geven aan dat hun scheiding is veroorzaakt door problemen in de relatie en niet door externe factoren of door geweld.

 

Zelfs als mensen aangeven dat ze zijn gaan scheiden omdat hun partner gewelddadig is geweest of vreemdging, kwam dat gedrag vaak voort uit een slechte relatie. Uit Amerikaans onderzoek⁴ blijkt dat geweld en vreemdgaan vaak “the final straw” is, oftewel de druppel die de emmer doet overlopen.

Hieronder beschrijf ik de relationele problemen die je vaak terugziet in het onderzoek naar scheidingen.

Slechte communicatie

Zoals we in ons artikel over relatietherapie ook al aangeven, is communicatie van groot belang in een relatie. Een gezin is een klein bedrijfje en het is gemakkelijk om elkaar daar uit het oog te verliezen. Een quote uit een aanmelding voor relatietherapie:

Soms loopt de communicatie vast omdat beide partners er niet zoveel handigheid in hebben. Het gesprek vervalt dan al gauw tot verwijten, scheldpartijen en hardnekkig stilzwijgen. Het voelt dan vaak beter om maar helemaal stil te blijven.

Heel veel mensen krijgen niet van huis uit regels mee die je helpen bij de communicatie. Veel ouders praten nauwelijks met hun kinderen en leren hen ook niet hun emoties of behoeften te uiten. Het is dus eigenlijk wel te verwachten dat de communicatie bij veel stellen niet zo lekker loopt. Je bent echter nooit te oud om iets nieuws te leren en communicatie is echt een vaardigheid die je met veel oefenen onder de knie kan krijgen.

Uit elkaar groeien

Het is normaal en wenselijk dat je in je leven groeit. Niet veel mensen blijven hun hele leven exact dezelfde persoon. Je voorkeuren, behoeften en gedragingen veranderen. Dat kan te maken hebben met externe factoren (een nieuwe baan, kinderen) maar ook met interne factoren (persoonlijke groei, verandering van levensfase). Het kan zijn dat partners die met elkaar op een lijn zaten, elkaar ineens niet meer herkennen.

Stel bijvoorbeeld dat de ene partner besluit om vegetarisch te worden en de andere persoon niet. Op het oog is dit maar een klein verschil in voorkeuren, maar het kan grote impact hebben. Er moet voor twee personen gekookt worden, er kunnen discussies ontstaan over het eten van vlees en wat krijgen de kinderen te eten?

Je kunt je voorstellen dat meer belangrijke keuzes echt tussen mensen in kunnen komen te staan.

Gebrek aan intimiteit

Seks is het smeermiddel van een relatie. Het is zeker niet het belangrijkste onderdeel van een relatie, maar het helpt wel een stuk wanneer de seks goed is. Als de seks stopt of nauwelijks meer voorkomt, kan dat er voor zorgen dat de relatie onder druk komt te staan.

Dat stellen in een relatie steeds minder vaak met elkaar naar bed gaan, heeft meerdere oorzaken. In gesprekken hoor ik vaak dat mensen druk zijn. Of dat ze op elkaar uitgekeken zijn. Het kan ook gebeuren dat andere relatieproblemen ervoor zorgen dat je in de slaapkamer minder gemakkelijk tot elkaar komt.

  Seks is iets waar je tijd voor moet maken en voor moet nemen. Wat vroeger misschien spontaan kwam als je zin had, wordt lastiger wanneer je kinderen hebt en een drukke baan. Plan het dus in en maak er wat van. 

Als mensen gaan scheiden vanwege problemen in de relatie, kan het werken aan de relatie misschien veel scheiding voorkomen. Maar is dat eigenlijk wenselijk? Of blijkt dat mensen vaak heel tevreden zijn over hun scheiding? In dat geval is het misschien juist wel verstandig om zo snel mogelijk te gaan scheiden. Hieronder ga ik deze vraag proberen te beantwoorden.

Hoe bevalt een scheiding?

Een scheiding ga je niet zomaar aan. Het is een grote stap om te gaan scheiden en er komt een hoop bij kijken. Over het algemeen doen mensen deze stap dan ook pas als ze er zeker van zijn dat ze er gelukkiger van worden.

Toch blijkt uit onderzoek dat je juist niet gelukkiger wordt van een scheiding. ⁵ Gescheiden mensen zijn minder tevreden met hun leven en hebben meer last van psychologische klachten.

Er zijn wel wat aanwijzingen dat deze klachten in de loop van de tijd minder erg worden. Bovendien zijn deze klachten minder erg naarmate het huwelijk slechter is. Scheiden is dus niet in alle gevallen een slecht idee, maar het is ook weer niet de gemakkelijke oplossing die het soms lijkt.

Waarom zijn gescheiden mensen nu minder gelukkig? In het onderzoek vinden we daar niet veel over. Mijn persoonlijke overtuiging is:

Deze problemen zullen bovendien vaak dezelfde problemen zijn als in de vorige relatie. Uit onderzoek blijkt namelijk dat mensen die gaan scheiden vaak de schuld aan hun partner geven. Ze zijn veel minder bereid om aandacht te besteden aan hun eigen bijdrage aan de problemen in de relatie. Dat betekent dat ze waarschijnlijk in een nieuwe relatie weer doen wat in hun vorige relatie zo giftig is gebleken.

 

Spijt na een scheiding is dan ook een veelvoorkomend probleem. Tussen de 30 en de 50 procent van de mensen heeft achteraf spijt van een scheiding. Om te voorkomen dat jij ook spijt krijgt, heb ik hieronder een checklist gemaakt die je na kunt lopen voordat je besluit om te gaan scheiden.

Scheiden of blijven, een checklist

Met bovenstaande wil ik natuurlijk niet zeggen dat niemand er verstandig aan doet om te gaan scheiden. Sommige relatietherapie-gesprekken doen me meer denken aan een loopgravenoorlog dan aan een huwelijk. Als ik al opgelucht ben als mensen gaan scheiden, kan ik me goed voorstellen dat zij er zelf ook blij mee zijn.

Maar hoe weet je nu of het tijd is om te scheiden? En wanneer besluit je om het toch nog maar even aan te kijken? Hieronder heb ik een aantal overwegingen genoemd die je zou kunnen gebruiken om deze vraag te beantwoorden.

Geef het wat tijd

Ik zou pas serieus een scheiding overwegen als je huwelijk voor minimaal zes maanden voor het grootste deel van de tijd slecht bevalt. Elke relatie heeft zijn ups en downs en het is zonde om tijdens een tijdelijke down een rigoureuze beslissing als een scheiding te nemen.

Wacht echter niet te lang met hulp zoeken. Als de problemen niet na zes maanden overwaaien, is het waarschijnlijk tijd om er iets aan te doen. Anders zullen ze waarschijnlijk alleen maar erger worden. Een probleem dat al jaren speelt, is een stuk minder makkelijk te verhelpen dan een betrekkelijk nieuw probleem.

Visualiseer het alternatief

Niet meer in een vervelende relatie zitten is natuurlijk heel prettig. Maar moeten verhuizen, minder geld tot je beschikking hebben en geen gezin meer hebben is natuurlijk een stuk minder leuk. Vergelijk je scheiding niet met een terugkeer naar je vrijgezellenleven. Je leven zal er waarschijnlijk heel anders uitzien.

Probeer relatietherapie

Je begrijpt dat ik als relatietherapeut voor relatietherapie ben, maar ik heb het onderzoek ook aan mijn kant. Uit een meta-analyse van tien jaar onderzoek naar relatietherapie⁶ bleek dat relatietherapie voor 70 procent van de stellen werkt.

Het is dan wel belangrijk dat je een goede therapeut zoekt, die op een evidence-based manier werkt. Uit het onderzoek blijkt namelijk dat die manieren van werken de beste resultaten geven.

Verder blijkt uit het onderzoek wel dat relatietherapie wat van je vraagt. Als je achterover hangt en hoopt dat de relatietherapeut het werk doet, zijn de resultaten vaak een stuk minder goed.

Neem een time-out

Voordat je de grote stap neemt om te gaan scheiden, is het vaak verstandig om eens een korte tijd uitelkaar te gaan. Een van beide partners kan bijvoorbeeld voor twee weken of een maand elders gaan wonen. Op die manier kun je eens testen hoe het voelt om uit elkaar te gaan.

Probeer de situatie van een scheiding zo goed mogelijk na te bootsen. Geen contact met elkaar, wel naar je werk toe en ook zorg dragen voor de kinderen. Als je een maand vrij neemt, is het leven waarschijnlijk sowieso een stuk leuker. Maar een scheiding is geen vakantie, maar het doorgaan van je leven terwijl je er totaal alleen voorstaat.

Zorgen voor jezelf na een scheiding

Zoals je al wel tussen de regels hebt gelezen, raad ik mensen over het algemeen aan om niet te snel te gaan scheiden. Toch heb ik ook wel koppels gesproken waarvoor het juist wel verstandig was om te gaan scheiden. Uiteindelijk ben jij degene die de keuze maakt.

Als je dan gaat scheiden, is het belangrijk dat je hier goed de tijd voor neemt. Niet zozeer in de aanloop ernaartoe, maar vooral ook in de afwikkeling ervan.

Voor veel mensen is de tijd na je scheiding namelijk behoorlijk zwaar. Bereid je voor op gevoelens van boosheid, spijt, angst en frustratie. Dat is volstrekt normaal en het zal ook wel weer overgaan. Als je er overheen walst en direct weer in een nieuwe relatie springt, loop je echter het risico om over deze gevoelens heen te walsen. Neem dus even de tijd.

Tips die ik je kan geven zijn:

Relatietherapie bij scheiding

Ben je van plan om te gaan scheiden en ben je op zoek naar een relatietherapeut. Wij helpen je graag. Wij hebben een netwerk van relatietherapeuten door heel nederland en verwijzen je graag door. Deze relatietherapeuten zijn allen geschoold als psycholoog, zodat ze ook individuele problemen kunnen herkennen.

Door een mail te sturen naar info@depsycholoog.nl of door ons contactformulier in te vullen, kun je een afspraak maken met een van onze relatietherapeuten.