Assertiviteit is term die we binnen de psychologie vaak gebruiken. Een gebrek aan assertiviteit is geen psychologische stoornis op zich, maar het kan andere psychologische stoornissen wel versterken. We zien een gebrek aan assertiviteit vaak bij mensen die een burn-out hebben en bij mensen die last hebben van depressieve of angstige klachten.
Wat is assertiviteit
Als we het over assertiviteit hebben, is het allereerst belangrijk om te beseffen dat je altijd assertief bent ten opzichte van anderen. Je kunt dus nooit in je eentje assertief zijn.
We onderscheiden drie soorten assertiviteit:
1. Sub-assertief: mensen die sub-assertief zijn, hebben er moeite mee om voor zichzelf op te komen. Ze vinden het belang van anderen belangrijker dan hun eigen belang.
2. Assertief: assertieve mensen kunnen voor zichzelf opkomen, maar houden het belang van de ander ook in het oog. Ze gaan er vanuit dat iedereen gelijkwaardig is en dat we rekening met elkaar moeten houden.
3. Agressief: agressieve mensen komen vooral voor zichzelf op en proberen anderen te overrompelen. Ze vinden dat ze geen rekening hoeven te houden met anderen en denken vooral aan zichzelf.
Binnen de psychologie gaan we ervan uit dat assertief gedrag op de lange termijn de beste communicatiestrategie is.
Als je sub-assertief bent, gaat dit je vroeg of laat tegenstaan. Het kost dan zoveel energie om steeds maar aan de ander tegemoet te komen, dat je hier op den duur aan onderdoor gaat.
Agressieve mensen zullen wel effectief zijn, maar ze hebben er over het algemeen moeite mee om mensen aan zich te binden. Als je mensen continue voorbij streeft ben je hen weliswaar te slim af, maar zullen ze jou weinig gunnen. Het is dus verstandiger om ook met anderen rekening te houden.
Hoe wordt je assertiever?
Wat moet je nu precies doen als je assertiever wilt worden? Zoals zo vaak in de psychologie hangt sub-assertief gedrag samen met bepaalde overtuigingen en bepaalde gedragingen.
Overtuigingen: zoals je in het bovenstaande schema al kunt lezen hebben sub-assertieve mensen vaak last van een negatief zelfbeeld. Ze hebben met andere woorden het idee dat ze minder waard zijn dan anderen. Dat leidt er toe dat ze dus ook daadwerkelijk vinden dat ze niet voor zichzelf mogen opkomen. Het is belangrijk om dit soort denkbeelden onder de loep te nemen en te vervangen voor denkbeelden die assertief gedrag in de hand spelen.
Gedragingen: we zien sub-assertief gedrag vaak bij werknemers in hun eerste baan. Zij gaan er vanuit dat ze altijd moeten doen wat hun baas zegt en dat ze nooit een weerwoord mogen geven. Door die overtuiging hebben ze dat dus ook nog nooit gedaan. Het is daarom belangrijk om het in eerste instantie gewoon eens te doen. Je zult dan merken dat het helemaal niet zo eng is dat je denkt en dat je baas heus niet woedend wordt als je een keer een weerwoord geeft.
Met behulp van een psycholoog kun je leren om zowel je gedrag als je overtuigingen te veranderen. Door beide onderdelen aan te pakken, zorg je er voor dat je in een positieve spiraal terecht komt. Door je gedrag te veranderen krijg je betere overtuigingen en door die overtuigingen, wordt het ook weer makkelijk om assertief gedrag te vertonen.
