Emoties hebben een enorm sterke invloed op ons gedrag. Als we boos zijn, zeggen en doen we soms dingen waar we bijna direct spijt van hebben.
Emoties hebben ook een sterke invloed op ons welzijn. Als je enorm last hebt van angst of van neerslachtigheid, heeft dit een invloed op je algehele welbevinden. Die invloed kan zo sterk zijn dat het leven überhaupt niet meer moeite waard lijkt.
Maar wat zijn emoties eigenlijk? Op basis van drie theoriën uit de geschiedenis van de psychologie behandelen we wat emoties eigenlijk zijn. Om daarna kort toe te lichten wat dat betekent voor therapie.
Drie theorieën over emoties
De James-Lange theorie: deze theorie stelt dat emoties puur lichamelijk zijn. Hoewel hij mede ontwikkeld is door William James, een van de grootvaders van de moderne psychologie, komt hij tegenwoordig wat gedateerd over.
Volgens James werken emoties ongeveer zo: je loopt over straat en iemand probeert je te beroven. Na een korte worsteling weet je te ontkomen. Als je durft te stoppen met rennen, merk je dat je hartslag hoger is geworden. Op basis van dat gegeven, concludeer je dat je bang bent. De emotie wordt dus veroorzaakt door de lichamelijke veranderingen.
De Cannon-Bard Theorie van Emotie: deze theorie stelt dat de emoties in het brein gevormd worden. Wanneer we in de bovenstaande overval terecht komen, verwerkt ons brein deze situatie als gevaarlijk. In reactie erop stuurt het brein ons lichaam en onze emotie aan.
Schachter-Singer Theorie: deze theorie pakt de bovenstaande twee en voegt ze samen. Ze staat daarom ook wel bekend als de twee factoren theorie.
In het kort komt het er op neer dat de Schachter-Singer er vanuit gaat dat emoties starten als een lichamelijke respons op een situatie. Het brein geeft vervolgens betekenis aan die situatie en op basis daarvan krijgen we een gevoel.
Emoties in Therapie
In therapie volgen we zo ongeveer de Schachter-Singer Theorie. In de Cognitieve Therapie, de behandelmethode waar we voornamelijk mee werken, gaan we uit van het volgende schema:
Situatie –> Interpretatie –> Gevoel
Situatie: een situatie is wat er gebeurt in je omgeving. Je baas zegt tegen je dat je niet hard genoeg werkt, je dochter scheld je uit of je krijgt een ongemakkelijk gevoel in het bijzijn van anderen.
Interpretatie: die is de manier waarop je hersenen de situatie verwerken. Als je baas zegt dat je niet hard genoeg werkt, kun je verschillende dingen denken. En voor je gevoel maakt het nogal uit of je denkt: “dat zal wel, hij heeft altijd wat te zeuren.” of “zie je wel dat ik niet goed genoeg ben. Ik zal vast ontslagen worden.”
Gevoel: Op basis van je interpretatie, ontwikkelt zich een gevoel.
De omgang met je emoties kan op verschillende manieren veranderen doormiddel van therapie.
Inzien dat je gevoelens veroorzaakt worden door je interpretaties, is een belangrijk inzicht. Vervolgens kun je er ook mee bezig gaan om deze interpretaties te veranderen.
Maar ook het inzien dat emoties maar lichamelijke reacties zijn, is een heel bevrijdend inzicht. Veel mensen zijn erg veel tijd kwijt aan het verdrukken oftewel het “niet voelen” van emoties. Als je leert dat emoties eigenlijk alleen maar lichamelijke processen zijn, kun je er vaak een stuk beter mee omgaan.
