Als je lichaam langdurig blootgesteld is aan veel stress of wanneer je een traumatische gebeurtenis hebt meegemaakt, kan dit leiden tot een stressstoornis.
Maar wat zijn stressstoornissen precies en hoe kun je een stressstoornis behandelen? In dit artikel leg ik het je uit.
De stressreactie van je lichaam
Wanneer je je in een stressvolle situatie bevindt, komen er allerlei processen in je lichaam op gang die zorgen dat je beter met deze situatie om kunt gaan. Je lichaam wordt klaargemaakt voor een vecht- of vluchtreactie.
Dit gebeurt bijvoorbeeld door het vrijkomen van het hormoon cortisol. Door cortisol gaat je hart sneller kloppen, waardoor er meer zuurstof in je bloed komt. Ook gaan je spieren meer suiker opnemen. Je lichaam bereidt zich voor op een grote inspanning.
Dit is een hele waardevolle reactie van je lichaam. Het is echter wel belangrijk dat de reactie niet te lang duurt en dat er een fase van herstel volgt. Als je hele dagen door aan het vechten en/of vluchten bent, kan dit op de lange termijn schadelijk zijn voor je lichaam.
Wat zijn stressstoornissen?
Wanneer je lichaam steeds niet herstelt na een stressreactie, blijft je lichaam eigenlijk constant in een gestreste toestand. Hierdoor kan je lichaam ontregelt raken, wat uiteindelijk kan leiden tot een stressstoornis. Dit kan zich uiten in verschillende cognitieve, emotionele en lichamelijke problemen.
Een stressstoornis ontstaat echter niet zomaar na een paar weekjes iets te hard werken. Het gaat hier echt om een verstoorde reactie in je lichaam. Vaak ontstaat dit pas na een langdurige periode van constante stress en overbelasting (bijvoorbeeld het meemaken van een oorlog) of na een traumatische gebeurtenis.
Acute stressstoornis
Een voorbeeld van een stressstoornis die ontstaat na een traumatische gebeurtenis is een acute stressstoornis. Een acute stressstoornis ontstaat, zoals de naam al doet vermoeden, binnen korte tijd na de stressvolle gebeurtenis.
Iemand met een acute stressstoornis kan flashbacks krijgen van de gebeurtenis en het gevoel hebben dat hij of zij het trauma opnieuw meemaakt. Dit kan ervoor zorgen dat iemand vermijdingsgedrag gaat vertonen; iemand gaat plaatsen, mensen, activiteiten, situaties etc, vermijden die hem of haar doet denken aan de traumatische gebeurtenis.
Ook kunnen mensen last krijgen van slaapproblemen, concentratieproblemen, overdreven schrikreacties en daarnaast kunnen ze het lastig vinden om positieve emoties te ervaren.
Bij een acute stressstoornis duren deze symptomen vaak kort, over het algemeen tot minder dan een maand nadat de traumatische gebeurtenis heeft plaatsgevonden
Posttraumatische stressstoornis
Wanneer de klachten langer aanhouden of pas (veel) later na het meemaken van het trauma ontstaan, kan er sprake zijn van een posttraumatische stressstoornis. De symptomen zijn vergelijkbaar met de symptomen van een acute stressstoornis, alleen duren deze langer dan een maand; soms zelfs jaren.
Hoe kun je stressstoornissen behandelen?
Een voorbeeld van een behandelmethode die gebruikt wordt bij stressstoornissen als gevolg van een trauma is Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR).
Het uitgangspunt van EMDR therapie is dat er andere koppelingen gemaakt worden in de hersenen. Je combineert het terugdenken aan de nare gebeurtenis met het maken van snelle oogbewegingen (door bijvoorbeeld de hand van de therapeut te volgen met je ogen) of het luisteren naar geluiden.
Op die manier wordt het trauma in je hersenen verwerkt en op een andere manier ‘opgeslagen’ dan het daarvoor was. Lees hier meer over EMDR therapie.
Heb je zelf een traumatische gebeurtenis meegemaakt en heb je last van de bovenstaande klachten? Bij De Psycholoog kunnen we je misschien verder helpen (met bijvoorbeeld EMDR therapie). Neem gerust contact met ons op.
