Een vorm van therapie die werkt door problemen en hun invloed daarvan op relaties inzichtelijk te maken: systeemtherapie. Deze therapie werkt vanuit de kracht van een groep. Het is nog niet zo heel oud, maar pas in de jaren 50 echt ontstaan.
In dit artikel besteed ik aandacht aan de werking van systeemtherapie, de voordelen en een aantal andere therapieën.
Wat is systeemtherapie?
Een andere vervangende naam voor systeemtherapie is gezins- of relatietherapie. Deze therapievorm is erg praktisch, in plaats van analytisch. Het valt onder de categorie familietherapie. In deze therapie draait het niet alleen om het individu, maar vooral om het verbeteren van de interactie tussen verschillende belangrijke personen binnen een groep. Het gaat dus om relaties.
Daarin is er sprake van afwijkende gedragingen, waardoor één of meerdere leden van een groep zich beperkt voelen in hun functioneren. Iemand is in een relatie bijvoorbeeld erg dominant ten opzichte van de ander, waardoor deze persoon zich achtergesteld voelt. Systeemtherapie is een verzamelnaam voor alle methoden die zulke relatieproblemen behandelen.
Een systeem kan staan voor een gezin of partnerrelatie. Er zijn meer dan één leden die deelnemen aan het systeem. Indien één van de leden een probleem ervaart, beïnvloedt dat de rest van de leden binnen het systeem. Het systeem kan ontwricht worden. Andersom kan een lid iets doen om het systeem te versterken.
Bijna ieder persoon in de Westerse wereld brengt een groot deel van zijn of haar jeugd door met gezinsleden. Het is daarom geen wonder dat ouders behoorlijk veel invloed uitoefenen op het gedrag van hun kinderen. Per gezin heerst er een bepaalde cultuur. Zo is er ook altijd een set van gedragsregels aanwezig die bewust of onbewust worden aangenomen. Ieder lid wordt geacht deze te volgen. Systeemtherapie richt zich echter minder op onbewuste impulsen of jeugdtrauma’s.
Het ontstaan van systeemtherapie
Eerdere vormen van systeemtherapie waren gebaseerd op cybernetica. Dat is de wetenschap die zich bezighoudt met besturing van biologische en mechanische systeem door het geven van feedback. Op het gebied van relaties kan het erg nuttig zijn om kritische reacties te krijgen op elkaars functioneren. Dit kan het beste op een niet-kwetsende manier. In het begin, rond 1970, stond de cybernetica al centraal in de strategische en structurele scholen van familietherapie. Deze scholen zouden zich later verder ontwikkelen tot systeemtherapie.
Jay Haley is één van de beroemde pioniers op het gebied van psychotherapie. Hij was vooral bekend om zijn strategische systeemtherapie. Dat is een overkoepelende term voor vormen van oplossingsgerichte psychotherapie. Een andere stroming is de structurele systeemtherapie. De familietherapeut Salvador Minuchin is de grondlegger van de structurele systeemtherapie, waarbij met name de nadruk ligt op de structuur. De verschillende rollen van familieleden worden in kaart gebracht.
Waarom zou je er gebruik van maken?
Systeemtherapie kan een verfrissende blik geven op wat voor patronen en regels er binnen een eigen gezin gelden. Je komt er even buiten te staan om te controleren of alles wel zo normaal is als het lijkt. Het kan daarnaast veel begrip teweeg brengen voor je naasten. Door meerdere mensen tegelijk te betrekken in de therapie worden problemen vaak sneller verholpen.
Het voorkomen van ruzies, echtscheidingen en gedragsproblemen bij kinderen kan een goede reden zijn om professionele hulp in te schakelen. Bovendien komt deze hulp van een deskundige op het gebied van relaties en heeft dus veel inzicht in de desbetreffende problematiek. Het scheelt je dus een hoop gedoe, omdat het je op een toegankelijke manier dichter bij de ander kan brengen.
De Psycholoog biedt overigens geen systeemtherapie aan. Wel bieden wij professionele behandelingen van deskundige GZ-psychologen aan. Wellicht is de stap naar therapie nu nog groot. Zij kunnen je een heel eind op weg helpen op het gebied van relaties of bij het omgaan met stress. Bij het maken van een keuze om wel of geen therapie te volgen, kan het dus nuttig zijn om langs te gaan bij een psycholoog.
