Hoe de wetenschap verklaart dat oogbewegingen
je kunnen helpen bij het verwerken van trauma’s.
In 1987 wandelde Francine Shapiro op een winderige dag door het bos. Ze volgde de bewegende takken van de bomen met haar ogen en had het gevoel dat deze oogbewegingen haar hielpen met het verwerken van negatieve herinneringen.
Op basis van deze ervaring ontwikkelde ze de Eye Movement Desensitisation and Reprocessing. Een therapievorm die op dit moment het meest ingezet wordt bij het verwerken van negatieve herinneringen.
Stop!
Lees die alinea’s nog eens door en laat hem even goed tot je door dringen. Een therapeute loopt door het bos en merkt daar dat oogbewegingen haar helpen om negatieve gedachten te verwerken? En op basis daarvan werkt bijna elke psycholoog daar tegenwoordig mee? Dat klinkt inderdaad als een merkwaardige geschiedenis…
Zo gemakkelijk is het echter niet gegaan. Juist vanwege de bijzondere ontstaansgeschiedenis, was er aanvankelijk veel kritiek vanuit de wetenschappelijke psychologie op EMDR. Omdat de therapie echter heel goed werkt, is men er toch onderzoek naar gaan doen. En op basis van talloze creatieve onderzoeken, is men er achter gekomen hoe EMDR therapie werkt. Daarmee is het juist een voorbeeld van hoe de wetenschap ons kan helpen om de werking van therapie te verklaren.
In dit artikel beschrijf ik hoe en waarom EMDR werkt bij het verwerken van trauma’s.
Wat je moet weten van trauma en traumatherapie
Voor ik je meer kan vertellen over EMDR, moet ik je eerst iets meer vertellen over trauma’s.
De definitie van een trauma volgens de DSM-IV, beslaat bijna een pagina, dus ik zal hem kort voor je samenvatten.
• De herinnering aan deze gedachte komt vervolgens steeds weer terug in dromen, flashbacks of als reactie op situaties die aan de traumatische gebeurtenis herinneren.
• De persoon gaat situaties die aan de traumatische gebeurtenis doen herinneren uit de weg.
• En er is sprake van een verhoogde lichamelijke stress die bijvoorbeeld slapeloosheid of gespannenheid tot gevolg kan hebben.
Het woord “verwerkt” is hierbij wel belangrijk, want daarop richt de behandeling zich over het algemeen.
Wanneer iemand zich met een trauma bij een psycholoog meld, wordt er namelijk geprobeerd om de traumatische situatie in gedachte terug te halen.
Dat klinkt misschien wat tegenstrijdig, want je wilt een dergelijke situatie toch juist vergeten? Die wens is nu echter juist het probleem. Doordat je niet meer terug wilt denken aan de gebeurtenis, komt deze des te sterker terug in je gedachten. Helaas luistert onze geest wat dat betreft niet zo goed naar ons.
Pas als de confrontatie met de vervelende herinnering aan durft te gaan, kun je deze “een plekje geven”. Deze wat populaire term past toch wel goed, want het verwerken van een trauma lijkt erg op het opruimen van je hoofd. Je legt de traumatische herinnering op en plek neer waar je er niet steeds meer over struikelt. Hoewel hij dan nog steeds aanwezig is, heb je er minder last van.
De werking van EMDR
Bovenstaande behandelmethode wordt nog steeds gebruikt door psychologen en werkt op zich goed. Het probleem is alleen dat het een vervelende en langdurige therapievorm is. Je kunt je voorstellen dat er fijnere bezigheden bestaan dat het continue terugroepen van je herinneringen.
Als er dus iemand opstaat die zegt dat oogbewegingen helpen om trauma’s te verwerken, is het interessant om daar onderzoek naar te doen.
De eerste onderzoeken die gedaan zijn, gingen over de meest voor de hand liggende vraag: helpt EMDR bij het verwerken van trauma’s. Het bleek dat de resultaten uit deze studies erg positief waren. EMDR helpt 1.
Daarmee is nog niet gezegd waarom EMDR werkt. Daarom werden er vervolgens studies gedaan waarin twee soorten therapie met elkaar vergeleken werden. Een therapie van EMDR mét oogbewegingen en een therapie van EMDR zónder oogbewegingen. Hieruit bleek dat EMDR met oogbewegingen een stuk beter werkt 2.
De oogbewegingen dragen dus iets bij. Maar waarom doen ze dan? In nieuwe experimenten werden verschillende vormen van EMDR onderzocht. Het bleek dat de belasting van het werkgeheugen van groot belang is. Als je herinneringen oproept en tegelijk het werkgeheugen bezig houdt met een taakje zoals het bewegen van de ogen, wordt de herinnering anders opgeslagen. En dat blijkt de werkzaamheid van EMDR te verklaren 3.
Verhelpen van je trauma’s?
Het verhaal van EMDR is een goed voorbeeld van hoe we bij het De Psycholoog graag werken. We staan overal voor open, maar we willen wel dat er goed onderzoek naar gedaan is. Dat onderzoek helpt ons namelijk om de best mogelijke behandeling te vinden.
Heb je last van een trauma? Of gewoon van een herinnering die je in de weg zit? Neem dan gerust contact op voor een intakegesprek via ons contactformulier.
