Slaapproblemen en stress hebben veel met elkaar te maken. Je piekert jezelf suf en komt daardoor moeilijk in slaap. Hoe graag je ook wilt slapen: het lukt maar niet. Wij geven eerste hulp bij slaapproblemen door stress.
Inhoudsopgave
Wat is stress?
Hoe ontstaan slaapproblemen?
Leefstijlgewoonten
Overgangsklachten
Traumatische ervaringen
Gevolgen van slaapproblemen door stress
Tips voor omgaan met slaapproblemen door stress
Behandeling bij slaapproblemen en stress
Wat is stress?
Het is belangrijk om eerst te weten wat stress is en wat het precies met je doet. Heb je stress, dan ben je gespannen en voel je druk. Die spanning zorgt ervoor dat je alert wordt. Dit heet ook wel een vecht-of-vluchtreactie.
Er treden allerlei lichamelijke sensaties op, zoals:
- Een hoge hartslag
- Zweten
- Roodheid
- Een onrustig en gejaagd gevoel
- Gespannen spieren
In sommige gevallen is stress goed. Bijvoorbeeld als je een belangrijke deadline moet halen of een presentatie moet geven. De stress zorgt er dan voor dat je beter presteert. Daarna laat je het weer los.
Tegelijk is stress ook ongezond. Vooral als je er niet mee om kunt gaan of altijd gespannen bent, zelfs wanneer er geen reden voor is. Het zorgt ervoor dat je minder goed presteert en dat je erg prikkelbaar bent. Deze stress nemen we als uitgangspunt.
Hoe ontstaan slaapproblemen?
Je weet vast dat slaapproblemen niet zomaar ontstaan. Stress is veruit de belangrijkste reden. Piekeren over je gezondheid, werk, familie of financiën helpt je niet om in slaap te komen. Sterker nog: door de slaapproblemen ervaar je juist méér stress, waardoor je bed geen fijne plek wordt. Je associeert je bed namelijk met slecht slapen en gevoelens van angst.
Slaapproblemen die het meest voorkomen, zijn:
- Moeilijk in slaap vallen
- Vaak wakker worden
- Vroeg wakker worden (en niet meer doorslapen)
Heb je hier minstens drie dagen in de week last van? En is dit al drie maanden aan de gang? In de psychologie noemen we dat een insomniastoornis. Een ander woord voor insomnia is ‘slapeloosheid’. Je hebt officieel last van slapeloosheid als je onderstaande kenmerken af kunt vinken:
- Je bent overdag slaperig en functioneert minder goed
- Medicijnen of drugs zijn niet de oorzaak van je slaapklachten
- Je hebt geen andere stoornissen of aandoeningen die de slaapproblemen veroorzaken
Mensen die goed functioneren ondanks het gebrek aan slaap, vallen dus niet onder een insomniastoornis.
Een onrustige nacht overkomt iedereen wel eens, maar blijvende slaapproblemen wijzen op iets serieus. Naast stress zijn er nog veel andere redenen voor slaapproblematiek. Hieronder noemen we de belangrijkste:
Leefgewoonten
Koffie, roken en alcohol geven vaak slaapklachten omdat ze je extra wakker houden. Daarnaast kun je last krijgen van slaapproblemen als je voor het slapengaan vet of suikerrijk eet en drinkt, of juist helemaal niets eet.
Overgangsklachten
Veel vrouwen krijgen last van opvliegers rondom de overgang. Deze opvliegers (en veel andere klachten) houden je uit je slaap, of zorgen ervoor dat je vaak wakker wordt. In deze blog lees je meer over slaapproblemen en de overgang.
Traumatische ervaringen
Er zijn natuurlijk nog andere psychologische oorzaken van slaapproblemen. Soms zorgen heftige gebeurtenissen (zoals een ongeluk of inbraak) voor nachtmerries en slaapklachten.
Slaapproblemen door stress werkt als een vicieuze cirkel. Als je door de stress eenmaal slecht slaapt, kun je angstig worden om te gaan slapen. Een stemmetje in je hoofd zegt: ‘daar gaat wéér een nacht zonder slaap.’ Daardoor worden je slaapklachten alleen maar erger. Stress geeft dus slaapklachten, maar slaapproblemen kunnen ook weer de stress verergeren.
Gevolgen van slaapproblemen door stress
Slaapproblemen door stress heeft vervelende gevolgen. Niet alleen voor jezelf, maar ook voor anderen. Door de slaapproblemen ga je fouten maken, die in het verkeer soms fataal kunnen zijn.
Andere gevolgen zijn:
- Een kort lontje hebben
- Vergeetachtig zijn
- Depressieve gevoelens
- Fysieke klachten, zoals hoofdpijn en rugpijn
- Meer risico op aandoeningen zoals hart- en vaatziekten
- Meer eten, roken of koffie drinken
Je hebt voldoende slaap nodig om je lichaam en geest te onderhouden. Toch gaat niet iedereen met slaapproblemen door stress naar de huisarts. De meesten denken dat ze het zelf kunnen oplossen, of dat het uiteindelijk wel over zal gaan. Bij chronische slaapproblemen door stress is dat zeker niet het geval!
Tips voor omgaan met slaapproblemen door stress
Je kunt zelf veel doen om een goede nachtrust te bevorderen. Onderstaande tips gaan je daar zeker bij helpen:
1. Zorg voor een avondritueel
Kom je thuis van je werk? Neem je dan voor om één van de volgende dingen te doen:
- Een fijne douche nemen
- Ademhalingsoefeningen
- Yoga (nidra)
- Een avondwandeling
- Cafeïnevrije koffie of thee drinken
- Je telefoon en laptop wegleggen
- Lezen
Het kan natuurlijk ook iets anders zijn. Het doel is dat je het voor jezelf zo aangenaam mogelijk maakt, zodat jij kunt ontspannen. Door regelmatig mindfulness in te plannen, maak je van ontspanning een gewoonte.
2. Spreek een positieve intentie uit
In plaats van dat je jezelf zorgen maakt of je wel gaat slapen, kun je ook andersom denken. De zin ‘ik ga mezelf heel diep ontspannen’ neemt de druk om te slapen vaak wat weg. Een andere oefening is uitspreken waar je dankbaar voor bent.
3. Schrijf je piekergedachten op
Het helpt niet als je alle piekergedachten je bed in sleurt. Belangrijk is dus om dit uit je hoofd te krijgen voordat je gaat slapen. Een dagboekje of notitieblok naast je bed leggen is een goed idee. Dan kun je direct opschrijven waar je mee zit.
Behandeling bij slaapproblemen en stress
Een groot deel van de Nederlanders heeft last van slaapproblemen door stress. Medicatie om beter te slapen lijkt dan een snelle en makkelijke oplossing, maar hier kleven ook veel nadelen aan. Niet iedereen zoekt hulp, maar bij chronische slaapproblemen door stress is dit wel verstandig. Bij ons kun je kiezen uit de volgende behandelmethoden:
Online training ‘Natuurlijk slapen’
Met onze online training ‘Natuurlijk slapen’ werk je in vijf weken toe naar een betere slaap. Tijdens de training ga je aan de slag met piekergedachten, controle, mindfulness en angst. Je kunt deze training altijd en overal volgen.
Contact met een van onze psychologen
Je kunt natuurlijk ook samen met een van onze psychologen aan de slag. Cognitieve gedragstherapie is de meest gebruikte behandelmethode bij slaapproblemen en stress. Het doel is om de gedachten en gedragspatronen die je slaap verstoren, te veranderen. We doorbreken dan de slaapproblemen door stress én andersom. Daarnaast ligt de focus op het veranderen van slaapgewoonten.
Wil je direct een afspraak maken met een van onze psychologen? Neem dan contact met ons op.
