In Nederland kun je er niet echt omheen: wanneer je officieel ingeschreven staat als Nederlander, ben je in ieder geval verplicht om een zorgverzekering af te nemen. Hierbij gaat het…
Angststoornissen
Op deze pagina
Heel veel mensen hebben last van een angststoornis. Het is een van de meest voorkomende klachten binnen de psychologie. De meeste mensen zoeken nooit hulp voor hun angstklachten. Dat is zonde, want veel angststoornissen zijn goed te behandelen.
In dit overzichtsartikel bespreken we eerst wat angst precies is. Daarna gaat het over de verschillende soorten angststoornissen. Tot slot bespreken we manieren om je angststoornis te behandelen. Met deze informatie kun je zelf aan de slag om over je angst heen te komen of kom je goed voorbereid bij de psycholoog op gesprek.
Wil je direct in contact komen met een van onze psychologen? Kijk dan op deze pagina, wij helpen je graag met de behandeling van je angstklachten.
Dat we angst kennen, is ontzettend handig. Er bestaan mensen die worden geboren zonder de eigenschap om angst te voelen. Zij leven vaak niet lang. Angst beschermt ons namelijk voor gevaar. Zonder angst krijgen we sneller ongelukken en doen we sneller domme dingen.
Angst is dan ook een waarschuwingssysteem in ons lichaam, dat ons waarschuwt voor gevaar. Het is vaak sneller dan ons bewuste denken en maakt ons lichaam bovendien klaar om te vechten of te vluchten. Wat je voelt als angstig wordt, is dan ook vaak het gereedmaken worden van je lichaam. Je hart gaat kloppen, je blik wordt vernauwd, je mond wordt droog. Allemaal systemen die je klaarmaken om in actie te komen.
Als je angst tegen je gaat werken, spreken we van een angststoornis. Op deze pagina bespreken we de meest voorkomende angststoornissen. Daarbij verwijzen we steeds door naar meer uitgebreidde artikelen over dit onderwerp.
Angststoornissen
Er bestaan verschillende soorten angststoornissen. Hieronder bespreken we er een groot aantal van.
Over het algemeen kun je zeggen dat een angststoornis ontstaat wanneer een normale, functionele angst zo heftig wordt dat hij je niet meer helpt of beschermd. De angst gaat je dan juist tegenwerken en dat zorgt er voor dat je niet meer goed kunt functioneren.
Vermijding is bijna in elke angststoornis een factor. Mensen vinden hun angstgevoel zo onprettig, dat ze er alles aan doen om angstige situaties uit de weg te gaan. Helaas maakt dat de angsten juist groter.
Elke angststoornis heeft een specifieke behandeling. Een paniekstoornis behandel je totaal anders dan een gegeneraliseerde angststoornis. Het is daarom belangrijk om precies te weten welke angststoornis je precies hebt.
Gegeneraliseerde Angststoornis
De Gegeneraliseerde Angststoornis (GAS) noemen we ook wel een piekerstoornis. Als je last hebt van een gegeneraliseerde angststoornis, heb je zeer regelmatig last van angstgevoelens. Terwijl hier in je leven geen duidelijk oorzaak voor is. Je voelt je dus angstig, maar kan niet precies aanwijzen waar je nu bang voor bent.
De behandeling van gegeneraliseerde angststoornissen is de afgelopen jaren steeds beter geworden. Niet alleen gebruiken we nu met goed effect methoden uit de mindfulness, maar ook de cognitieve therapie is steeds beter toepasbaar op piekerklachten.
Lees hieronder verder over de gegeneraliseerde angststoornis:
Sociale Fobie
Mensen met een Sociale Angststoornis zijn er van overtuigd dat andere mensen heel negatief over hen denken. Dat zorgt er voor dat ze zich enorm gespannen voelen in sociale situaties. Dat zorgt er voor dat ze niet meer goed functioneren in sociale situaties. Het spreek voor zich dat dit een sterke negatieve invloed op je functioneren kan hebben.
Gelukkig valt een sociale fobie goed te behandelen. Met behulp van cognitieve gedragstherapie gaan we kijken of je overtuigingen wel kloppen. Is het nu echt zo dat iedereen negatief over je denkt? Daarnaast gaan we oefenen in sociale situaties om zo langzamerhand de angst te doen dalen.
Lees hier ons uitgebreide artikel over de sociale fobie:
Paniekstoornis
Mensen die last hebben van een paniekstoornis, zijn steeds bang om een paniekaanval te krijgen. Een paniekaanval zou je kunnen omschrijven als een plotseling opkomende paniek, waardoor je het gevoel kunt krijgen dat er iets ernstigs mis is of dat je iets lichamelijks overkomt. Veel mensen zijn bijvoorbeeld bang om een hartaanval te krijgen.
Het eerste goede nieuws is dat paniekaanvallen volstrekt onschuldig zijn. Je kunt letterlijk duizenden paniekaanvallen krijgen in je leven, zonder dat je er negatieve consequenties van ondervind.
De angst voor paniekaanvallen kun je tegengaan door te ontdekken dat een paniekaanval alleen maar een heftige angst is. Er is niets mis met je lichaam en de angst gaat ook vanzelf weer voorbij. We zeggen dan ook wel dat mensen met een paniekstoornis “bang voor hun angst” zijn geworden.
Lees ons artikel over paniekaanvallen om er achter te komen hoe dit mechanisme precies werkt.
Paniekaanvallen? Lees hier wat je er aan kunt doen.
Hyperventilatie. Wat is het en hoe kom je er vanaf.
Agorafobie (pleinvrees)
Agorafobie (ook wel pleinvrees genoemd) is de angst voor ruimten buiten de veilige thuissituatie. Mensen met agorafobie zijn vaak bang om het huis uit te komen. Situaties die vaak als angstig gezien worden zijn bijvoorbeeld: openbaar vervoer, supermarkten, locaties ver van huis.
Als je flink last hebt van agorafobie kan dat je dagelijkse functioneren natuurlijk behoorlijk in de weg zitten. Mensen raken gemakkelijk in een sociaal isolement en de kwaliteit van je leven daalt flink als je het huis niet meer uit durft.
Gelukkig is er goed iets aan Agorafobie te doen. Net als bij de meeste andere angsten maken we gebruik van cognitieve therapie om je langzaam te laten wennen aan nieuwe sociale situaties. Zo kom je er uiteindelijk achter dat je ook veilig bent buiten je huis.
Lees hier ons uitgebreidde artikel over pleinvrees:
Pleinvrees: wat is het en hoe kun je er vanaf komen
Agorafobie: alles over deze angst
Specifieke fobie
Als we het over de angststoornis hebben, denken de meeste mensen waarschijnlijk direct aan de specifieke fobie. We spreken over een fobie wanneer je een zeer heftige angst hebt voor een situatie of omgeving. Een fobie die we allemaal we kennen is de spinfobie.
Iedereen is wel ergens bang voor, dus het is belangrijk om onderscheid te maken tussen een “normale” angst en een fobie. Het belangrijkste criterium is dat de fobie een negatief effect heeft op je dagelijkse leven. Daarnaast moet de angst overdreven groot zijn.
Bijzonder aan fobieën is dat ze zeer goed te behandelen zijn. Van een spinfobie kun je binnen een sessie van drie uur af zijn. Toch zoeken maar weinig mensen behandeling voor hun fobie. Waarschijnlijk omdat ze de situaties in hun dagelijks leven gemakkelijk uit de weg kunnen gaan.
We hebben verschillende artikelen over fobieën
Spinfobie. Hoe je snel van je spinfobie afkomt.
Claustrofobie. Wat is het en wat kun je er aan doen
Hypochondrie
Mensen met hypochondrie zijn bang dat ze een ziekte hebben en daar dood aan kunnen gaan. Deze angst zorgt er vaak voor dat mensen heel regelmatig langs hun huisarts gaan voor controle. Wat de uitslag echter ook is, ze blijven piekeren over wat er aan de hand kan zijn.
De hypochondrie wordt onderscheiden van andere fobieën vanwege het specifieke karakter van deze angst. Uiteindelijk kan het immers gebeuren dat we een ernstige ziekte oplopen. Deze angst is dan ook niet zozeer onredelijk. Toch is het wel zonde om zoveel tijd en energie aan je angst te besteden als je toch niet veel invloed op je lichamelijke toestand hebt.
Bij de behandeling van hypochondrie raden we naast de standaard cognitief gedragstherapeutische benadering ook een existentiële manier van werken aan. De angst voor de dood is namelijk een belangrijk onderdeel van deze stoornis en moet besproken worden om de behandeling succesvol te doen verlopen.
Lees hier ons artikel over hypochondrie:
Dwangstoornissen
Bij dwangstoornissen is het moeilijk om je impulsen te beheersen. We kennen deze stoornissen ook wel als Obessief Compulsieve Stoornis of de dwangneurose. Het kan hier gaan over dwanggedachten of dwanghandelingen.
Vormen van dwangstoornissen zijn smetvrees, haren trekken (trichotillomanie) en de verzamelstoornis, ook wel bekend als hoarding. Er is tegenwoordig steeds meer te doen aan dit soort stoornissen, dus het is de moeite waard om hier een psycholoog voor in te schakelen.
Andere angsten
Er zijn nog een aantal angsten die niet voorkomen in de DSM-5, maar waar mensen wel vaak hulp van een psycholoog bij zoeken. We hebben hieronder een paar artikelen geschreven over dat soort angsten.
Verlatingsangst
Faalangst? Kom er nu direct vanaf (definitie, tips en stappenplan)
Stotteren, een spreekprobleem of een angstprobleem?
Behandeling van een angststoornis
De meest effectieve behandelmethoden voor angststoornissen.
De meeste angststoornissen zijn betrekkelijk goed te behandelen. Een goede therapeut kan in veel gevallen al binnen één of twee weken een grote verandering bewerkstelligen. Het is daarbij wel belangrijk dat je een goede behandeling krijgt. Vooral bij angststoornissen is het namelijk duidelijk dat alternatieve behandelmethoden niet of nauwelijks werken.
De standaarbehandelwijze bij de behandeling van een angststoornis is de cognitieve therapie. Daarbij is het belangrijk dat de nadruk ligt op het gedragsmatige aspect van de behandeling. Je moet met andere woorden vooral veel oefenen tijdens de behandeling en in mindere mate nadenken over je angst.
Voor specifieke angststoornissen zijn er ook specifieke behandelingen. Als je fobie gestart is nadat je een traumatische ervaring hebt gehad, kan het bijvoorbeeld verstandig zijn om EMDR te gebruiken. Bij de gegeneraliseerde angststoornis is het daarentegen weer verstandig om metacognitieve therapie in te zetten. Je psycholoog weet welke behandeling bij welke stoornis hoort.
Hieronder bespreken we kort de drie meest voorkomende behandelwijzen:
Cognitieve Gedragstherapie
In de Cognitieve Gedragstherapie gaan we er vanuit dat onze overtuigingen onze gevoelens beïnvloeden. Veel mensen met een spinnenfobie zijn bijvoorbeeld bang dat spinnen hun zullen bespringen. Dit terwijl geen enkele (Nederlandse) spin dat doet.
Daarnaast hebben onze overtuigingen effect op ons gedrag. Veel mensen die last hebben van een angststoornis gaan bijvoorbeeld hun angsten uit de weg. Dit zorgt er echter voor dat de angst alleen maar erger wordt. Gedragstherapie zet je daarom aan om juist je angsten vaker op te zoeken zodat je kunt ontdekken dat er weinig is om bang voor te zijn.
De combinatie van deze twee aanpakken zorgt dat de meeste angsten als sneeuw voor de zon verdwijnen. Als je meer over deze aanpak wilt weten, kun je het onderstaande artikel lezen:
Mindfulness
Over het algemeen raden we mindfulnes niet aan als primaire behandelmethoden voor angst. Daarvoor werkt de cognitieve gedragstherapie te goed. Als ondersteuning kan het echter enorm goed helpen. Vooral voor de gegeneraliseerde angststoornis is deze behandelmethode enorm effectief.
Mindfulness leert je met behulp van meditatieve technieken om anders naar je gedachten en naar je gevoel te kijken. Je kunt ontdekken dat je gedachten niet altijd correct zijn. Daarnaast helpt het om te voelen waar je gevoel nu precies vandaag komt. Zo kun je vrij direct ervaren dat je gevoel een lichamelijke basis heeft en dat kan helpen om het beter te kunnen controleren.
Een mindfulnesstraining is vaak een verstandige stap voor mensen die last hebben van een angststoornis of door mee te maken hebben gehad.
Stresspreventie
Zoals al een aantal keer is opgemerkt in dit artikel, heeft angst een sterke lichamelijke component. Daarom is stresspreventie vaak aan te raden als onderdeel van elke angstbehandeling. Daarbij denken we dan aan aandacht voor sport, ontspanning en voeding. Alles wat bijdraagt aan een gezond lichaam, helpt je ook om je angst onder controle te krijgen.
Een vitaal, gezond lichaam zal minder last van angst hebben. Als de angst dan toch de kop op steekt, zul je daar ook sneller weer overheen kunnen komen. Hoewel dit niet de basis van de behandeling moet zijn, is het wel degelijk belangrijk om hier aandacht aan te besteden.
Afspreken met een van onze psychologen
Binnen vijf dagen met je behandeling starten
Heb je last van een angststoornis en wil je graag starten met een behandeling? Neem dan contact op met een van onze psychologen. De psychologen waar we mee werken zijn allemaal kundig op het gebied van angstbehandelig.
Kijk op deze pagina voor een overzicht van onze psychologen.
Al onze artikelen over angststoornissen
Het begint er natuurlijk allemaal mee dat je een middel tegen de stress zoekt. Zo beginnen veel mensen drugs te gebruiken. Voor je het echter weet is het middel alleen…
Spinfobie symptomen In de DSM-5 (het handboek voor psychologische aandoeningen) wordt de spinfobie niet apart besproken. Toch zijn er wel een aantal specifieke symptomen: Vooral het eerste punt is belangrijk….
1.Taylor S. Meta analysis of cognitive behavioral treatments for social phobia. J Beh Ther Exp Psychiatry 1996;27:1-9.